Dins lo quadre dei cors de lenga de l’IEO-06 a Niça lu escolans deuguèron escriure en quauqui regas una istòria partent de 4 imatges e dei consignas seguenti :
– Metre en òrdre lu imatges : 1, 2, 3, 4, 5, 6 e contar una istòria ( identificar lo decòro, lu personatges, lu sentiments dei protagonistas…)
– Inventar ò imaginar de situacions parieri (decontectualizacion).Retour ligne manuel
– Inventar una fin (De que si passa après ?).
Que de nòu ?:
Choaseta : Dimènegue siam anats a Vintimilha
Davant la frontiera, una coa de doi kilomètres nen faguèt ralentir. Toi lu 06 s’èran renduts en Itàlia per fugir li manifestacions de Niça e de Menton, batalha de flors e fèsta dau limon ò simplament per laissar lo ciel gris de la Còsta d’Azur. En arribant, lo vent s’èra levat, escassant li nèblas devèrs la Franca per laissar un bèu ciel blu.
Avèm trovat un restaurant a la sortida de Vintimilha en riba de mar. Ai manjat lo mieu plat preferit « i spaghetti alle vongole » e Gérald « lo peis dau jòrn cuech a la brasa ». Evidament avèm acabat lo past per un tiramisú, pi una passajada digestiva acabèt l’après-miegjorn davant de tornar a Niça embé sempre la coa a la frontiera e lu retorns de vacanças de la zòna tres.
Quiquí : La jornada de la rabassa a Soyans
Siam partits bòna ora sota un ciel cubèrt de nèblas en esperant que non fague frei e que non plòugue.
Es diménegue, e en la veitura tot lo monde es content. França mena la veitura, Joan-Ives es a costat d’ela, darrier Janeton e ieu e encara darrier Lea e lu sieu calinhaire Tomàs.
Anèm vèrs un pichin vilars de Droma que si sòna Soyans dont si debana « La jornada de la rabassa » : França l’i es anada l’an passat e l’i èra pas tant de monde, esquasi degun, perqué faía un frei de bòia !!!
Doncas rotlam sus d’un pichin camin de campanha sensa veire grand caua defòra : de prats dont manjan de bèli vacas quieti e de vinhas a perta de vista : es un país de bòai vins !!!
En arribant sus lo luec, tiram devèrs d’un parc de veituras e tanben l’i a totplen de veïculs parquejats : es ben, l’i aurà bessai d’ambient !
Lo vilars es pichin : quauqui maions alentorn d’una glèia e una placeta davant la maion comuna qu’es tanben l’escòla. Es aquí lo luec de la nòstra investigatcon : crompar de rabassas
En un prat darrier de la glèia l’i a una desmonstracion de can rabassier : es estonant coma lèu,lèu lu cans tròvan li rabassas pasmens messi en tèrra profondament, d’unu mòstran lo luec au mèstre, d’autres cavan la tèrra fins a trovar la rabassa e la menan au mèstre : aquò depende dau can e dau sieu adestrat. Cau veire coma son impacients d’anar « a la rabassa ».
Es ben interessant mas nautres siam venguts per crompar de rabassas, alora anam sus la placeta dont de bancs nos asperan : tortons dau Champsaur, fromais d’alentorn, pastissons fach a maion eca ….Après un giro dei bancs, siam enfin davant le rabassas : bèli, redondi , negris, toti pleni d’odors, mas coma faire per faire la bòna causida ? Uroament la mercanda nos ven adjudar a causir aquela farà nòstre lo bònur gustatiu. Nos fa tanben sentir d’òli de rabassa e es un vertadier plasir. Ben segur s’en pilham per agrementar de manjuca un pauc mornaroa e cadun fin finala crompa li sieu rabassas preciosament enfolopadi
En aquest moment, una ària de música e una bèla votz ven catigolar li nòstri aurelhas, una cantairitz emb’una jorgina e un musician guitarrista : cantan d’àrias anciani, valsas e autri e ben segur, sus lo còup si metem a balar : Joan-Ives e França, Janeton e ieu e meme Lea que fa balar son amorós qu’a pas costuma de faire aquò !!!
Cau dire que dau moment que l’i a de música, avèm li cambas que balan soleti !!!
Lu animators son ben contents de veire de gents que juegan lo juec.
Crompam de que faire un escotisson, e s’ataulam per manjar toi ensems : lu tortons son deliciós, Janeton si pilha una bòna sopa ben cauda, cau dire que fa pas tant caud !!
L’animation continua, e son ben surprès de nos veire cantar a plen de tèsta, mai ò mens juste, en si breçolant de drecha e seneca sus lo banc en se tenent lu braç. Lu gents alentorn de nautres non fan que de manjar, mas nautres, manjam, cantam e balam embé plasir sobretot que lu musicans per nos aremerciar de la nòstra complicitat si son mes a jugar escotichs e autri mazurcas. Daumatge que lo monde alentorn non fan que de manjar !!!
Finalament aquela jornada de la rabassa es estada una jornada de fèsta e de bòn umor.
Crestian : Vòli parlar ancuei d’una receta tradicionala dau nòstre País : li merdas de cans. Mas pas d’aqueli que conoissètz toi, despí lo temps dei maigranas que faían lu pasts lo dimènegue, embé li bleas, lo fromai de la bastida, e lo bòn sauçon. Non, vòli parlar de la receta di merdas de cans d’ancuei.
Lu ingrediants :
Pilhatz un pichin can pas trop gras, d’un desenau de kg, noirrit ai croquetas de supermercat.
Pilhatz un òme, lo proprietari dau can farà l’afaire, normau en aparenca, mas qu’es segur d’èstre solet au monde.
Pilhatz un marchapen ben net, enfin per lo moment, dins una vila d’ancuei.
E per acabar, una pichina pelandroneta que a dins l’idea de jugar sus lo marchapen embé una còrda a sautar .
Quora tot lu engredients son radunadas, demandatz au can de depauar doçament au mitan dau marchapen una bua ben cauda e ben grassa, pas una fabrècola de cabra. Mèfi, lo mitan dau marchapen es important per la reüssita de la receta. Dins lo canalet es pas lo meme efèct. Lo proprietari deu pas rabalhar, deu s’en anar tranquilament. La filheta que caminerà dins lo cagador serà la cerièa sobre lo pastisson, la tòca finala de la receta d’ancuei, que queuqui vilas envidian, au ponch de nos imitar Bòn apetit.
Crestiana : Cogorda !
Quora mon paire es estat vèus, es anat viure a l’Escarea d’en primier per faire l’òrt e finda per estaire a cò dei sieus parents.
L’anavi veire cada setmana per li faire da manjar, lo linge e lo mainatge.
Un matin avèm vist doi baudos que descargavan a costat de maion de mubles rots, un matalàs brut, ben segur tot sota-sobre e un molon de charafis en riba de Palhon.
Mon paire lu es anat veire e li an dich que l’après-dinnar un camion especial pilhava tot e que avian descargat tot aquí perqué devian donar una adreça per l’apontament.
Au principi de l’après-dinnar an finit de camalar e lu avèm convidat au cafè.
Avii fach una torta, l’an manjada e un m’a dich que n’en gardava un morcèu per faire tastar a la sieu frema. Alora ai embalat una bona part cadun per que se la portèsson.
Li avèm dich que tot aquela rementa pròche de maion non anava ben per nautres, alora, per nos rassegurar an laissat un número de telefono.
Mas, doi jorns plus tardi tot èra encara amolonat e avèm augut la visita d’un emplegat de la comuna.
Mon paire a dich coma li cauas s’èran debanadi e a donat lo número de telefono laissat. Lo campier a reconoissut sus lo còup aqueu dau service de descargament de Còntes.
L’a sonat e li an dich que degun d’autre avia sonat denant.
Aquela pi !
Quora mon paire m’a contat tot aquò au telefono siáu estada mortificada de mi faire colhonar.
Pensi que lu reconosserii ben totai doi mas … lu avèm plus vist !
Mi siáu dich sobretot qu’èri encara un còup la regina dei cogordas per mi faire embular ensinda, de li aver pagat lo cafè e encara regalat de torta !
Marie-Do : Incivilitat
Coma es ben de si passejar emb’au sieu can !
En campanha lo can corre, lo mèstre destaca la lònja, manda un mocèu de bòsc, lo can sauta e pòu anar e venir, e ramenar lo bòsc au mèstre, es un juec. Lo can fa la sieu merda dont vòu de preferença dins l’èrba. Obliga l’òme a caminar lo matin e lo sera : es ben per la sieu santat.
Mas en vila es parier, cau que la brava bèstia barrada tot lo jorn vague faire lu sieus besonhs mas dont anar ?
La caminada e lu besonhs si fan sus un marchapen. Coma es bèu aquest mòt ! Lo luec dont si paua lo pen.
La pichona que sauta a la còrda es sus d’un marchapen : alora perqué lo pen si bachassa, es brut e dangierós. Lo mèstre deu emparar au can a faire lu sieus besonhs dins lo canalet ò ramassar la merda de la sieu bèstia dins un sac per que lo marchapen estague pròpre. Lu gents porràn caminar, lu pichoi jugar, sensa que cada minuta fague evitar de si brutar.
CHOASETA : La merda de can.
Dins lo nòstre quartier l’i a de cans tenguts en lònja per lo sieu proprietari. Malorosament, pauc de gents si promenan embé de gancs e de saquets plastics per recampar li buas dau sieu can. Un còup, una frema laissèt faire lo sieu can en plen mitan dau marchapen e non siguèt genada quora mi regardèt passar davant d’ela.
Dins lo nòstre immòble, un gran palhasson s’atròva davant la porta d’entrada. Un jorn, en tornant de faire li corsas, vèi una gròssa merda de can sus lo palhasson. Cu a fach aquò just davant l’entrada ? Lo can que s’està au premier plan ò ben un can errant vengut faire lu sieus besonhs sus lo palhasson ???
Aquò mi fa pensar a n’aquesta jove que ai crosada dins la carriera tota contenta de jugar a la corda a sautar sus lo marchapen. Un pauc mai luenh davant d’ela, un òme promenava lo sieu can, aqueu d’aquí s’arrestèt per faire lo sieu besonh natural pi lo passejant partèt, quiet, embé lo can sensa si baissar per recampar la merda de can e, pataton, la jove arribèt e metèt lo sieu pen drech dins lo cacai, fachada, ela s’embilèt e lo tractèt de toi lu noms d’aucèus.
De fès, passejar un can permete de faire de rescòntres qui se terminan per un mariatge.
Quiquí : Cau vos dire qu’una fes, alora que ma sòrre Nano qu’es partida tròup lèu de la nòstra vida, mi passejavi embé lo sieu can, un pichin can ratier « un fox-terrier ». Tot si debanava ben, mas alora que Paddy (es lo nom dau can) volia faire lu sieus besonhs, non podia, quauqua ren de roge gonflava e degonflava sota lu esfòrç de la bèstia ! Alora Nano regarjava de pròche cen que si passava e si metia a tirar sus d’aquesta caua : Lo can avia surbit un balon que si gonfla !!! Aquela pi !!!
Mas es pas ben de laissar cagar lo sieu can sus lo paviment ò d’autres luecs , es dangierós coma de pèus de bananas e la filheta que sauta à la còrda sus l’imatge auria poscut si rompre lo còl, una camba ò quauqua ren d’autre en esguilhant sus la caua !!!!
Aüra cau pagar una multa se recampam pas la merda dau nòstre can per la metre dintre una rementa.
L’òme de l’imatge a pas de civilitats e merita una sanccion !!!
JPB : Pareisse que pòrta fortuna ! ?
Da jove regarjavi a la television l’emission 30 milions d’amics.
30 milions de bèstias en França que juegan, manjan, si passejan e finda que laissan d’excrements per carriera. M’enavisi de l’eslogan que diía « Emparatz-li lo canalet ! ».
Lo canalet lo cau emparar sobretot ai mèstres que passejan lo sieu can.
Escotatz pus lèu. Dimècres passat veguèri passar un òme que tenia en lònja lo sieu can sus lo marchapen. Lo can èra de tota beutat, lo pèl marron e lusent emb’una pichina coa que bolegava plan-plan en l’ària encara cauda dau sera. Tot en un còup lo can s’arrestèt, pleguèt li patas de darrier e faguèt cen que la natura li comandava de faire. L’òme avia una man en pòcha e mi pensavi qu’asperava que lo can auguèsse acabat de faire lu sieus bessonhs per ne’n traire un saqueton e netejar lo luec. Mas non ! L’òme faguèt un pas de costat e passèt camin coma se ren siguèsse. Aquela pi !
Trovèri escandalós aquest fach reprensible d’una multa de 135 euròs sobretot de la part d’un òme d’atge madur dins un quartier dich « borgés » dont s’atròvan pas un solet papier en tèrra.
Èri ai mieu reflexions e a la mieu bila retenguda quora una filheta d’un desenau d’annadas passèt sus lo meme trepador. Sautava a la còrda sensa regarjar dont metia lu pens. Cen que devia arrivar arrivèt metèt lo pen en plen en la bua e si brutèt una dei sieu basquets blanqui.
Auguessiatz vist un babi s’estofar. La filheta venguèt roja de la ràbia, volia cridar, tempestar mas minga mòt sortia de la sieu boca. Cercava dau regard un luec per netejar la sieu cauçura mas minga luec alentorn per la panar au defòra. Alora doi làgrimas raièron dau canton dei sieus uelhs.
M’èri avesinat d’ela e li vorguèri regalar un mandiu papier. Mas la filheta partèt de corsa e despareissèt coma èra venguda.
Nos a escrich :
Irene di Maggio : Bèla leçon !