Vaquí la cronica setmanièra de l’Agachaire d’aquest diménegue (dimenge) dins « La Provence », edicion deis Aups. Per informacion, aquesta cronica comencèt, l’i a mai de vint e cinq ans, lo 8 de junh de 1997. Òsca !
Cronica dau 26 de febrier dau 2023 en lenga nòsta per l’Agachaire
La tradicion e lei bèstias
Les tradicions, ruralas ò urbanas, son pas totjorn estadas bravas ambé lei bèstias… E d’abòrd que siam encuei au promier dimenge de Carema, ei l’ocasion de rapelar qu’a temps passat, dins mantuna region de França, subretot au Nòrd, èra un jorn de fuecs rituaus, sonat sovent – coma au nòste – lo dimenge dei Brandonc. Amb una caracteristica que fariá refernir encuei a pauc près tot lo monde, es que dins aquelei fuecs cremavon de cats ! Vivents, ben entendut…
Podiá èsser un cat plaçat dins una gàbia, ò estacat a una pertega, ò n’i aguer mai que d’un, mes dins de banestons que tombavon dins lo fuec l’un après l’autre… Tradicions tant barbaras coma nordicas ? Ei verai qu’aicí o fasiam pas… aqueu jorn d’aquí ! Mai fasiam parier dins d’unei fuecs de la Sant-Joan, ce que per les cats deviá pas faire una gròssa diferéncia !
Au nòste la causa es atestada a Gap au sègle XIX per lo baron de la Doucette, qu’a explicat que les autoritats e lo clergat gapians venián, d’un biais solemne, la velha de la Sant-Joan, alumar sus la plaça publica un lenhier, que n’a detalhat puei la composicion : de fais secs estacats ambé de brancum verd, fent una mena de piramida qu’a sa cima estacavon un cat viu. Aquò « aux acclamations de tous les habitants, qui s’amusaient des souffrances du chat et dansaient autour de cet amas enflammé. »
Jean Yves ROYER