Vaquí la cronica setmanièra de l’Agachaire d’aquest dissabta dins « La Provence », edicion deis Aups. Per informacion, aquesta cronica comencèt, l’i a mai de quatòrze ans, lo 8 de junh de 1997. Òsca !
Chronique pour ce samedi 21 avril 2012
en lenga nòsta
Per l’Agachaire
Lo Roure
Encuei, lo calendier revolucionari nos mete au Duodí 2 de Floreal de l’an 220 de la Republica, e consacra aqueu jorn au roure.
N’i auriá de molonàs de causas a dire sus un de nòstes pus gròs aubres, un d’aqueles que vènon aicí lei mai vièlhs, lei mai grands, e subretot les pus bèus, que sa beutat de lònga es estada badada emai, autre temps, sovent sacralisada de tot plen de biais.
E aquò es pas d’aièr. En provençau, n’avèm gardat la forma que vèn dau latin « robur » – ne’n fagueriam nòste roure – que voliá dire « fòrt » (e que retrobèm dins l’adjectiu robuste). Mentre lo « chêne » francés vèn eu d’un mot galés (que l’avèm dins d’autrei regions d’òc sota la forma « casse »).
Es un des aubres que faguet lòngtemps lo mai d’usatge : fusta, lenha ò rusca, ben entendut, mai subretot, dins nòstei regions, per ses aglands. D’abòrd qu’autre temps menaviam les pòrcs sota lei roures per li manjar l’agland (« a l’aglandatge »), dins una mena de transumància que rescontrèm sovent dins les archius de nòstes comunas. Per amòr que se i a d’annadas clafidas d’aglands, n’i a onte n’i a pas tant, e d’autres que ne’n vèn quasiment pas, ò pas de pertot. Adonc aqueles ans d’aquí les porchiers se batalhavon e, sovent, i aviá de blessats e de còps que i a de mòrts. Mai degun aviá puei l’idèia de li rendre justícia sota un roure…