Vaquí la cronica setmanièra de l’Agachaire d’aquest diménegue (dimenge) dins « La Provence », edicion deis Aups. Per informacion, aquesta cronica comencèt, l’i a mai de dètz-e-nòu ans, lo 8 de junh de 1997. Òsca !
Cronicas, dau 26 de febrier de 2017 en lenga nòsta per l’Agachaire
« Bayrou », de qué vòu dire ?
Vaquí un nom de familha occitan que, d’aquesta passa, se ne’n parla fòrça… D’autant que lo que vèn ara de s’encaminar parla occitan (basta de picar son nom sus lo Net seguit d’aqueste mot per l’entendre parlar bearnés) e es un grand defensor de la lenga nòsta, e dei lengas de França en generau.
Ben entendut, l’auretz prononciat diftongat a l’occitana, sensa ne’n faire lo « Bérou » franchimand… Mais es pas per aquò qu’auretz trobat ce que voliá dire… Urosament que l’Agachaire es aquí per vos assabentar !
Dins una bòna part de l’occitan centrau, lo « v » es prononciat « b », ò quasi, e lo « n » finau tomba (coma pereu en catalan, onte lo nòton plus : escrivon « català »). Lo « y » eu, es estat lo pus sovent utilisat dins la grafia medievala per notar lo « i » d’una diftònga. Adonc, s’escrivetz lo mot segon nòstes principis, aquò vos donarà Vairon (que Mistral, que nòta la barradura de la diftònga, escriu Veiroun e Veirou, e dona Vayron coma forma anciana).
Aquí lo mot s’escriu parier coma en francés, emai la prononciacion siegue pron diferenta : « vairon, qui a les yeux de couleur différente », per gardar la definicion mistralenca. Vèn dau latin « variare », variar. Autrament dit chanjar… Un vairon es cambiadís, ambé sus una soleta tèsta doas colors diferentas. Nòste « Bayrou » fai tot per justificar son nom…
Jean Yves ROYER
