Vaquí la cronica setmanièra de l’Agachaire d’aquest dissabta dins « La Provence », edicion deis Aups.
Per informacion, aquesta cronica comencèt, li a mai de tretze ans, lo 8 de junh de 1997. Òsca !
Chronique pour ce samedi 20 novembre 2010 en lenga nòsta.
Lo Jorn dau Rotlèu
Per l’Agachaire
Aqueste Decadí 30 de Brumaire, lo calendier republican celèbra lo rotlèu. Mai qunte rotlèu ? Aqueu per aplanar la tèrra après laurar, ò ben aqueu per escodre ? I a ren sus aqueste calendier que nos o digue.
En Provença lo mot pòt, coma en francés, nomar tant l’un coma l’autre, emai lo promier se sonèsse pereu barrutlaire en païs rodanenc, e aplanor en montanha. Mai lei dos son d’un usatge pron modèrne, d’abòrd que s’espandisson vertadierament soncament dins la segonda mitat dau sègle XIX. Avans, per aplanar, l’òme passava (en se l’i metent dessús) una pòst que tiravon sei bèstias, ò fava aquò a la man amb un trissa-motas de fusta. E sabèm que per escodre, l’òm chauchava lei blats amb una ròda de chivaus.
Lo rotlèu per aplanar fuguet promier de fusta, mai que mai, de còps tancat de ponchas. Aqueu per escodre fuguet de pèira mai, quand la tèrra èra dura, podiá servir tanben per aplanar. Empacha pas que quand parlèm de rotlèu encuei, es au segond que pensèm de’n promier. D’abòrd que se son totei gardats, e que lei scènas de chauchas (jusqu’à la fin des annadas 1950) èron volentiers fotografiadas. E ses proprietaris l’i èron pron estacats. Ma maire, qu’aviá laissat despuei pron temps la campanha, mandet un jorn son fraire quèrre lei dos rotlèus que l’i avián abandonat, per lei gardar dins son jardin…