Vaquí la cronica setmanièra de l’Agachaire d’aquest dissabta dins « La Provence », edicion deis Aups. Per informacion, aquesta cronica comencèt, l’i a mai de quinze ans, lo 8 de junh de 1997. Òsca !
Chronique pour ce samedi 30 juin 2012
en lenga nòsta
Per l’Agachaire
Lo Carchòfle
Vaquí un lieume qu’avèm pas besonh d’esperar sa fèsta au calendier revolucionari, aqueste Duodí 12 de Messidòr, per aguer l’enveja de lo celebrar…
Li diam pereu d’artichaut, qu’es pas un francisme mai vèn, per l’intermediari dau lombard « articiocco », d’un mot arabi que vòu dire « espina de tèrra ». Mai lo nom de carchòfle (« carciofo » per les Italians) sembla de venir de la mema origina, per de camins mai ò mens complicats, que me l’i vau pas anar perdre… De tot biais, artichauts ò carchòfles, son venguts dau nòrd d’Africa, en passent per les Italians.
La tradicion francesa ditz qu’ei la Catarina dei Medici que les a aduchs a la cort de França. Benlèu ben. Mai aquò empacha pas qu’en Provença n’avèm manjat avans lo monde d’aquela cort, d’abòrd que son conoissuts en Avinhon tre 1532.
Nautrei se regalèm mai que mai ambé les pichons violets, que vendèm en boquets, onte lo pecolh, plumat, es pas lo pus marrit. Aquela chausida es anciana : au sègle XVII, lo Sestian Glaudi Brueys escriviá : « Cu vòu saber un bòn morsèu / manja lo calòs d’un carchòfle. » Mai quant avèm ara aicí d’estrangiers, que se crèson que li laissèm la coa just per faire polit, ò per les estacar ?…