Vaquí la cronica setmanièra de l’Agachaire d’aquest dissabta dins « La Provence », edicion deis Aups. Per informacion, aquesta cronica comencèt, l’i a mai de quinze ans, lo 8 de junh de 1997. Òsca !
Chronique pour ce samedi 19 janvier 2013
en lenga nòsta
Per l’Agachaire
Lo Cruvèu
Aqueste Decadí 30 de Nivòsa, lo calendier revolucionari celebrava lo cruvèu. Parlo pas aicí d’un cruvèu de nòse, d’uou ò de cagalaus, mai d’aqueu que li diam en francés un « crible ». Curiosament, se la Provença bassa li mete de crevèu, fai ela la mema confusion que nautres, en sens contrari, e sòna crevèu ce que l’i a a l’entorn d’una amenda…
Per tornar a l’aisina ela, n’avèm gardat lo mot e la fonccion. Mai sota la forma que n’en parlavon a l’epòca, es plus gaire ara en cò nòste qu’una peça de musèu e de collecions etnologicas, ò de decoracion sus una paret de residéncia segondària. E n’avèm completament oblidat ses utilisacions, pron espandidas, dins de practicas magicas.
Mistral ne’n penja ben un dins la bauma de la vièlha Taven, mai nos ditz pas de qué ne’n fasiá. Carles Galtier eu fai lo racònte de son usatge divinatòri, dins un poèma ont una filha vai trobar una masca per sacher cu’s que li a raubat son anelon de la fiera de Beucaire, e s’avisa ansin que,fin finala, èra just una agaça…
Lo pus curiós èra pasmens la costuma, atestada per exemple en Biarn, de li plaçar dessús un pichonet per lo gardar. Ansin, lei fadas que l’aurián vougut raubar, aurián d’abòrd degut comptar les traucs dau cruvèu, e n’i a talament que lo dròlle èra sempre sauvat…
