Vaquí la cronica setmanièra de l’Agachaire d’aquest dissabta dins « La Provence », edicion deis Aups.
Per informacion, aquesta cronica comencèt, l’i a mai de setze ans, lo 8 de junh de 1997. Òsca !
Chronique pour ce samedi 14 septembre 2013
en lenga nòsta
Per l’Agachaire
Un 14 de setembre
L’òme qu’ei mòrt aqueu jorn d’este mes, en 1321, es a’n eu mai que mai que devèm lo nom de nòsta lenga : la lenga d’òc. Vaquí coma ne’n parla Dante Alighieri dins son « De vulgari eloquentia » : « alcuni infatti affermando dicono oc, altri oïl, altri sì », e pus luenh « E di codesti quei che parlano in lingua d’oc occupano la parte occidentale del mezzogiorno d’Europa, a cominciare dai confini dai Genovesi. »
Per Dante, èra puei pas tant evident de chausir una d’aquelei lengas. Avans eu, pron poètas de la « lenga dau sí » avián escrich en òc (lo trobador Sordel èra Mantovan). Marco Polo aviá chausit la lenga d’oïl. D’alhors l’Alighieri mòstra sa conoissença des trobadors, e sa capacitat a n’utilisar la lenga. Dins la Comèdia, fai parlar occitan Arnaut Daniel : « Tan m’abelís vostre cortés deman, / qu’ieu no me puesc ni vòlh a vos cobrire. / Ieu sui Arnaut, que plor e vau cantan ; / consirós vei la passada folor, / e vei jausent lo jòi qu’esper, denan. / Ara vos prec, per aquela valor / que vos guida al som de l’escalina, / sovenha vos a temps de ma dolor ».
Aquelei vèrs se rapèlon d’una cançon d’Arnaut, que disiá : « Ieu sui Arnaut qu’amaç l’aura / E chatz la lèbre amb lo bòu / E nadi còntra suberna. » Amaçar l’aura, caçar la lèbre amb un buou, nadar còntra lo molent : ei ben aquela idèia que retipa Dante…
Jean Yves ROYER