Vaquí la cronica setmanièra de l’Agachaire d’aquest diménegue (dimenge) dins « La Provence », edicion deis Aups.
Per informacion, aquesta cronica comencèt, l’i a mai de dètz-e-sèt ans, lo 8 de junh de 1997. Òsca !
Cronica per aqueu dimènegue 2 de novembre dau 2014 en lenga nòsta
Per l’Agachaire
Jorn dei Mòrts
Vaquí una cronica encuei que se pòt adreiçar a tot lo monde. D’abòrd, avèm totei de mòrts darrier nautrei dins nòsta familha ; e de tot biais serem totei mòrts un jorn… Adonc, fin finala, qu’un jorn de l’annada se consacrèsse d’avança a cadun, es un pauc lo mens que se pòsque faire… Mai despuei quora aquò se fai, e se fai aqueste jorn d’aquí ?
O sabèm : l’umanitat a sempre onorat sei mòrts, despuei que l’òme es òme, e bensai un pauc avans… Mai se dins la civilisacion marcada per lo crestianisme, aquò se passa un dos de novembre, es a un òme d’òc que o devèm…
E vò ! Es Odilon, conoissut pereu coma sant Odilon de Mercuèr, que prenguet aquela iniciativa lo 2 de novembre de l’an 998. Aqueste èra un nòble auvernhàs, de la familha comtala d’Auvèrnha, e la lenga nòsta èra ja ben constituïda, que donarà tre lo mitan dau sègle d’après ses promières òbras literàrias ambé lo Boèci e la Cançon de Santa Fe. Adonc lo podèm sensa problèma dire occitan.
Quand instituet aquela fèsta, èra abat de Cluny, ont aviá pres la succession d’un compatriòta, sant Maiòu, un òme de la Provença nauta, naissut a Valençòla, que l’aviá chausit per aquò faire. Lo papa Leon IX ne’n fuguet puei consent, e la celebracion se difuset lèu. La commemorason dei defuntats a plus cessat dins les païs occidentaus, per descrestianats que fuguèsson ara.
Jean-Yves ROYER
