Vaquí la cronica setmanièra de l’Agachaire d’aquest diménegue (dimenge) dins « La Provence », edicion deis Aups. Per informacion, aquesta cronica comencèt, l’i a mai de dètz-e-nòu ans, lo 8 de junh de 1997. Òsca !
Cronicas, dau 19 de març de 2017 en lenga nòsta per l’Agachaire
Lo Fraisse
Nonidí 29 de Ventòsa, e nos vaquí au jorn dau fraisse, d’abòrd qu’aquela velha de printemps sera mai republicana…
Mistral nos ditz que fraisse ei lo nom de l’aubre mascle, lo fumèu estent la fraissa. Mai d’aquí a lei destriar es puei pas tant simple, d’abòrd qu’ei sovent lei dos, e que pòt cambiar d’una annada a l’autra, emai d’una branca a l’autra…
Onorat n’explica l’etimologia ansin : son nom latin de « fraxinus » vendriá de « frangere », « fractum », que vòu dire rompre, espeçar, d’abòrd qu’es un bòsc que peta facilament. S’es pas verai, ei ben trobat, d’autant qu’encuei degun ne’n saup puei tròp ren…
Se sòna pereu frais ò frau, e li diam encara sovent de cantaridier, d’abòrd qu’es un des aubres qu’agradon lo mai a’n aquelei bestiòlas verdas e lusentas, qu’autre temps èron renomadas per ses proprietats afrodisiacas, emai des consequéncias segondàrias que podián far regretar son utilisacion…
Èra tanben un des aubres que lei dròlles plantavon, autre temps, au mes de mai sota la fenèstra dei filhas e aqueste li voliá dire : « Bèla, te presente lo frais, Car ieu te vòle emai t’aurai ! » Mai en Lengadòc, sa significacion èra contrària, qu’ailà èra : « Lo fraisse : Te laisse ! »… Mai un autre provèrbi les podriá metre d’acòrdi a totei dos, que fai : « Ieu siáu de bòsc de fraisse : Cu me vòu pas me laisse ! »…
Jean Yves ROYER