Vaquí la cronica setmanièra de l’Agachaire d’aquest diménegue (dimenge) dins « La Provence », edicion deis Aups. Per informacion, aquesta cronica comencèt, l’i a mai de vint e un ans, lo 18 de junh de 1997. Òsca !
Cronica, dau 29 de julhet dau 2018 en lenga nòsta per l’Agachaire
Lo Panís
La causa celebrada per lo calendier republican aqueste Primidí 11 de Termidòr, la conoissiáu pas mai en occitan qu’en francés (onte li dién pereu « panis » ò « panic », coma lo revira Mistral en donent lei doas formas)… Mai coma disiá ma grand, « La vièlha voliá jamai morir : totjorn n’apreniá !… ». E m’aviso qu’aquò vau tanben per lei vièlhs…
Lo diccionari d’Onorat ne’n ditz just qu’es una planta que sembla lo milhet, sonada ansin segon Plina per la forma de son espiga, mai qu’un autre autor explica qu’ei d’abòrd qu’autre temps fasián de pan ambé sei granas.
Lo « Tresor dóu Felibrige » es encar pus generau, que per eu es un genre de plantas graminadas, ò de milhet pichon.
Sabo pas se vertadierament n’an agut fach de pan, mai de segur que se manjava, e èra gaire bòn, coma n’avèm la pròva dins una revirada occitana versificada dei « Bucolicas » de Vergèli, publicada en 1696 par l’Agenés Guilhem Delprat. Nos ditz eu que la bèla Amarilís les amava mens que de prunas : « Iou t’y dounaré de castaignos, De coudouns rons coumo de graignos, E de prunos qu’Amaryllis, Aymabo may que de Panis. »
Per tornar a Mistral, li baila encara coma sinonime « panissa », qu’èra pereu un provesion de pan dins les Aups, emai de farina de ceses, qu’es totjorn lo nom donat dins la cosina provençala a la mena de polenta que ne’n fai.
Jean Yves ROYER