Vaquí la cronica setmanièra de l’Agachaire d’aquest diménegue (dimenge) dins « La Provence », edicion deis Aups. Per informacion, aquesta cronica comencèt, l’i a mai de vint e cinq ans, lo 8 de junh de 1997. Òsca !
Cronica dau 05 de mars dau 2023 en lenga nòsta per l’Agachaire
Lo Juec dau Cat
Avem vist qu’autre temps, en Provença nauta, cremavon un cat dins un fuec de la Sant-Joan. A d’autres endrechs en Provença, èra per Carnavàs, ont èra una mena de Caramentran viu, ò la Vièlha, simbèu de l’annada escolada.
Mai perqué un cat ? Generalament (subretot quand èra negre) èra associat ai mascas, que sovent les acompanhava. Encar mai, èra una creatura de la nuech, ambé ses uelhs lusents dins lo negre, que fan paur. Lo Matagòt, messatgier dei mòrts, preniá d’ordinari la forma d’un cat, que faliá ben tractar qu’autrament adusiá lo mau. Basta : representava totjorn mai ò mens lo diable.
Es as Ais que ne’n fasián l’emplec lo mai originau. Dins sei celèbres Juecs de la Fèsta de Dieu, avián un Juec dau Cat. Mostrava Moïses davalat dau mont Sinai, e trobent lei Jusieus en trin d’adorar un vedèu d’òr, dancent a son entorn. E au mitan, n’i a un qu’aviá envolopat un cat dins de tela, e lo mandava en l’èr lo pus naut que podiá. Coma escriguet aqueu que n’a fach lo racònte en 1777, « assez ordinairement il ne le laisse pas tomber par terre. » Ce que pròva que, d’autres còps, retombava per sòu… E pas sus ses patas, entrambladas qu’èron dins sa tela. Adonc èra pas soncament ambé lo raca-bòmit que se retrobava a la fin. Mai degun nos a dich s’èra mòrt ò viu… Ni ce que veniá faire un cat mandat en l’èr aquí dedins…
Jean Yves ROYER