Vaquí la cronica setmanièra de l’Agachaire d’aquest diménegue (dimenge) dins « La Provence », edicion deis Aups. Per informacion, aquesta cronica comencèt, l’i a mai de vint e cinq ans, lo 8 de junh de 1997. Òsca !
Cronica dau 26 de mars dau 2023 en lenga nòsta per l’Agachaire
Bèstias de circ (3)
Au mitan dau sègle XIX, ei la presentacion de feruna (lions, tigres, moninas, sèrps, elefants…) que venguet una des atraccions majoras dei circs, de mai en mai ambulants.
Avans, èron just mostrats dins de mainatjariás. Un còp associadas a de circs, èron vists tanben dins ses paradas, e fauguet puei sovent pagar per lei visitar a despart.
Mai entre just mostrar de bèstias dins de gàbias, e se donar en espectacle amb eles e lei dreiçar per aquò, son de figas d’una autra banasta coma diam nautres. E de o dire amb una expression provençale ei d’autant mai legitime que, lo promier dontaire conoissut, èra un Marselhés ! Naissut en 1793 d’un fabricant de pastas, Enric Martin partet lèu córrer borrida, tre sei nòu ans, per travalhar dins un circ. Vengut puei amorós d’una Olandesa que son fraire aviá una mainatjariá ambulanta, fuguet lèu pivelat per la feruna. E es per far lo caco davans sa Gertruda (qu’esposet a la fin) que, lo promier, en 1819 rintret dins una gàbia amb un tigre ! Dreicet puei dos joines lions. Partent d’aquí, montet d’espectacles scenarisats e mes en musica, en li apondent serpatàs e elefant… Lo promier, creat a París en 1831, li vauguet una renomada internacionala. En 1857 se retiret pròchi Roterdam onte creet un zoo.
Entre temps, una mòda èra lançada, que faguet lèu flòri dins lo monde entier.
(De seguir)
Jean Yves ROYER