Vaquí la cronica setmanièra de l’Agachaire d’aquest diménegue (dimenge) dins « La Provence », edicion deis Aups. Per informacion, aquesta cronica comencèt, l’i a mai de vint e sieis ans, lo 8 de junh de 1997. Òsca !
Cronica dau 01 d’octòbre de 2023 en lenga nòsta per l’Agachaire
Lo bruch dau trin (1)
Tornarai un autre còp sus de mimologisme de bèstias, mai son totei lei bruchs que, dins cada lenga, pòdon far nàisser aquela mena de juec. E se l’i a un bruch que, tre lo sègle XIX, faguet espelir – dins lo monde entier ò quasi – de mimologismes, ei ben lo bruch dau trin.
D’abòrd qu’èra un son novèu, pron fòrt per que s’entendèsse de luenh e semblava a gis d’autre. En mai d’aquò, cambiava segon lo moment ò l’endrech, e segon qu’èra per arribar ò se tornava començar de partir. A nòsta epòca aquelei bruchs son sovent diferents, mai gardon una preséncia que pòt contuniar a congreiar d’imitacions, emai aqueu biais de jogar semblèsse plus tant de mòda. Ben entendut, sovent l’òm l’adaptava au trin de son endrech. Ansin d’aqueu qu’aviam entre Mana e Forcauquier, de 1890 a 1956.
Quand après la gara de Mana començava d’escalar au nivèu dei Minimas penava un pauc, e lei gens de Forcauquier asseguravon que l’i entendián dire : « Que-de-pu-tas-qui’a-a-Mana, Que-de-pu-tas-qu’i-a-a-Mana… ». Mai quand, passat lo tunèu, sortiá de plan-pè e qu’èra per arribar, apondiá : « Aicí-n’i a-pas-tant… Aicí-n’i a-pas-tant… ».
Mai aquò èra la version dei Forcauqueirencs. Aquela dei Manarencs èra un pauc diferenta. Començava coma la nòsta, mai après disiá ela : « N’i a-pas-tant-qu’a-For-cauquier ! N’i a-pas-tant-qu’a-For-cauquier ! »…
(De seguir)
Jean Yves ROYER