Vaquí la cronica setmanièra de l’Agachaire d’aquest diménegue (dimenge) dins « La Provence », edicion deis Aups. Per informacion, aquesta cronica comencèt, l’i a mai de vint e sieis ans, lo 8 de junh de 1997. Òsca !
Cronica dau 29 d’octòbre de 2023 en lenga nòsta per l’Agachaire
Cementèris
Entre lei jorns consacrats ai defunts que se sarron, e lei molons de mòrts que vesem pas, mai que l’actualitat nos ne’n debana cada jorn de tieras sensa fin, tuats dins de guèrras ò per carrieras, coma voletz pas pensar per ara ai cementèris, emai totei lei mòrts l’i aguèsson pas totjorn drech ?
Autre temps, quand fasiáu lo torista e que me trobavo dins un vilatge, onte que siegue, la promiera causa qu’anavo veire èra la glèisa ò la capèla, e la segonda lo cementèri, que mai d’un còp l’i èra alentorn.
Lo monument religiós èra sovent lo mai ancian de l’endrech, emai lo pus interessant. Lei cementèris èron jamai autant vièlhs, mai pron diferents d’un païs a l’autre, seriá pas que per la pèira locala que ses tombèus n’èron bastits. Sa forma mostrava lo rebat de la vida dei familhas, tant dei richàs coma des paures, e podiam se faire una idèia de la vida d’aqueles qu’avián passat.
Encuei, onte qu’anessiatz, veiretz de’n pertot de tombas totei de granit, dins totei lei regions, identicas ò quasi, organisadas segon un principi d’asimetria vengut une vertadiera religion. Avètz de triangles de biscanti (se sònon d’escalèns), ò de mena d’èrsas, sovent sonadas ansin, ò dichas de docinas. Ara perqué encuei aquela tirania granitica, totalament egemonica, e esta obligacion d’asimetria ? Ai pena a ne’n trobar lei rasons…
Jean Yves ROYER