CRONICAS DE L’AGACHAIRE

Vaquí la cronica setmanièra de l’Agachaire d’aquest diménegue (dimenge) dins “La Provence”, edicion deis Aups. Per informacion, aquesta cronica comencèt, l’i a mai de vint e sèt ans, lo 8 de junh de 1997. Òsca ! Cronica dau 03 de novembre de 2024 en lenga nòsta per l’Agachaire

Memòris mieus (2)

Vaquí coma ma maire remarquet aqueu que seriá puei mon paire,
que de segur l’aviá eu d’abòrd avisada, estent que dins aquela
batèsta de bòchas de nèu de l’ivèrn 1942-1943, ne’n mandava a tot
lo monde – e subretot ai filhas – mai pas a’n ela.
L’estieu mistralenc aviá fach plaça a l’ivèrn dau païs aut, dins un
temps qu’aviá plus ren a veire ambé l’imatge de la vida païsana de
la Provença bassa de 1830. Non pas que lei meissons aguèsson
puei talament cambiat aicí, alevat la batusa que ara deviam, les
pichòts, se ne’n tenir pron luenh, que sa correja autrament riscava
de nos trencar en dos.
Vaquí que me fai tornar a Mistral, e a la seguida dei memòris sieus,
qu’ara se vènon mesclar ambé lei mieus :
« Me batejèron Frederi, en memòri, pecaire, d’un paure pichot drole
que, dou tèms que moun paire e ma maire se parlavon, i’avié fa
gentamen si coumessioun d’amour e que, pau tèms après, èro mort
d’un cop de soulèu. Mai m’a toujour di, ma maire, qu’en estènt
qu’ère na pèr Nosto-Damo de Setèmbre, avié vougu m’apoundre lou
prenoum de Nostradamus : uno, pèr gramaci à la Maire de Dieu ;
l’autro, en remembramen de l’autour di Centurìo, lou famous
astroulò, natiéu de Sant-Roumié. Soulamen, aquéu
noum misti e mirifi, que l’istint meirenau avié tant bèn trouva,
vouguèron pas, ni à la coumuno ni en clastro, lou recounèisse. »
(De seguir)…

Memòris mieus (3)

Dins sei memòris, avem vist coma Mistral passa, en una soleta
frasa, dau rescòntre de sei gents a sa naissença. Una frasa gaire
lònga, que vau lo còp de la rapelar : « Sièis mes après aquéu
rescontre — que retrais l’antico sceno de Rut emé Booz, lou valènt
meinagié demandè Delaïdo à mèste Poulinet, e siéu nascu d’aquéu
mariage (8 dóu mes de setèmbre de 1830). »
Aquela acorcha nos estona un pauc (ieu en tot cas). Adonc li
diguèron jamai ren dei nòça des sei gents, nimai des tradicions
d’un maridatge a l’epòca ? Subretot que « mèste Francés Mistral »,
coma o contet puei son fiu, èra (e sa molher pereu) de mainatgiers
que, « au païs d’Arle, formon uno classo à part : sorto
d’aristoucracio que fai la transicioun entre païsan e bourgés ».
Dins ma familha, degun aviá jamai agut d’ostau sieu. Ni dau costat
de mon paire, d’un mitan obrier, e encar mens dau costat de ma
maire, que sei gents èron de simples païsans, que ren èra sieu : ni
les tèrras que trabalhavon, ni la campanha onte restavon. En mai
d’aquò, mon paire èra un refugiat e mon grand mairenau (un gròs
pistachier) aviá laissat l’ostau, aqueu còp definitivament. E coma
aquò se passava en 1943, dau temps de la guèrra, pensetz ben
qu’èron pas de nòças de richàs. E pasmens, me contet sovent ma
maire, a la sortida de la glèisa, li faguèron la barra florida…
(De seguir)…

Memòris mieus (4) :
la barra florida

Nòças de pauràs, que fuguèron aquelei de mei gents en 1943… Mai
les empachet pas d’aguer a la sortida de la messa sa barra florida.
Aquela tradicion, atestada dins lo ròdol entre Ceirèsta e Riès, emai
de Manòsca a Sisteron, es encara pron viva encuei en
Forcauqueirés.
Es pron diferenta d’aquela de la tradicion de la barra, ò barriera,
fòrça anciana e que se retròba dins tot plen de regions, emai de
païs dau monde. Aquí, lei joves d’un vilatge barravon lo passatge ai
nòvis, quand l’òme veniá d’un autre endrech, tant que li avián pas
pagat un drech. Aquò èra vengut mai ò mens simbolic, mai sembla
pas gaire a nòsta barra florida, que lei nòvis, e en un bòn besonh
tota la nòça, devon sautar (ò au mens passar) a la sortida de la
glèisa. N’ei bensai una evolucion, mai especifica e qu’a una
significacion ben despariera. Aicí marca lo passatge dins un vida
nòva, ambé lei vòts de prosperitat que li fan companha.
Ne’n parlo au present, emai au futur, d’abòrd que conoisso una
joventa de Forcauquier que se maridarà l’an que vèn, mai pensa
dejà a sa barra florida… Coma ne’n faguet una per una amiga
sieuna que se maridet l’estiu passat. Coma l’aguèron sei gents a sei
nòças en 1994…
Ma maire me contet qu’a la sieuna de nòça, la barra la li faguèron
pas sautar soncament en sortent de la glèisa, mai tot de lòng dau
baloard…
(De seguir)…