Vaquí li cronicas setmanièra de l’Agachaire d’aquest diménegue (dimenge) dins « La Provence », edicion deis Aups. Per informacion, aquesta cronica comencèt, l’i a mai de vint e quatre ans, lo 8 de junh de 1997. Òsca !
Cronica, dau 28 de novembre e dau 05 de decembre de 2021 en lenga nòsta per l’Agachaire
S’es passat un 5 de decembre
Lo cinc de decembre de 1484, lo papa Innocent VIII promulgava una bulla sonada « Summis desiderantes affectibus », tant vau dire « Desirós d’ardor suprèma ». Aqueu tèxte legitimava la caça ai mascas e recomandava a l’Inquisicion de les empresonar, punir e castigar segon ce que s’ameritavon, e menaçava d’escumenjar totes aqueles qu’entrepacharián l’òbra des inquisitors.
La cresença ai mascariás ei de totei les epòcas e de tot païs. Mai la pus granda persecucion en Occident dei mascas (ben mai que dei mascs e autrei sorciers) es pas a l’Edat Mejana coma l’òm pensa en generau, mai ben a la Renaissença, e aquò jusqu’a la fin dau sègle XVII.
Avans la bulla papala, ne’n cochavon dejà dins les Pirenèus e lo nòrd des Aups, en Valés, mai ei subretot après que les persecucions faguèron flòri. Ansin a Forcauquier, en 1488 faguèron venir un inquisitor de Manòsca per purjar la vila dei sortilègis. Ei mai que mai la borsa dei Forcauqueirencs que fuguet purjada, d’abòrd que la talha que levèron per lo pagar doblava de mitat ce qu’avián pagat l’an d’avans.
La resulta ? En 1489 cremèron doai fremas acusadas de mascariá ; e lo tresaurier nos fai lo còmpte dei « doas cordas » e dei « dos grames » que les estaquèron sus lo lenhier, ont avián botat per « onze gros e sieys patacs de soupre », aquò « cant cremeron las mascas »…
Jean Yves ROYER
S’est passat un 28 de novembre
Lo vint-e-uech de novembre de 1681, naissiá dins la ciutat ara gardenca de Ribauta Joan Cavalier, que vendrà puei lo pus celèbre des profetas e subretot dei menaires des Camisards. Se sa familha, protestanta, deguet se convertir ambé la repression deguda a la revocacion de l’edicte de Nantes en 1685, empacha pas que sa maire l’abaliguet d’escondon dins la fe de ses avis.
La guèrra cevenòla comencet en 1702 ambé l’assassinat de l’inspector dei missions catolicas. Joan Cavalier, tornat de Genèva ont aviá degut s’exiliar, prenguet lèu la tèsta de la revòuta e, dos ans de temps, sachet s’opausar a l’armada reiala. Tornarem pas contar aicí la fin de l’istòria, d’abòrd qu’es aquela revòuta que farguet la legenda eroïca dau Cavalier.
Un legendari encara viu encuei. Una cançon d’un grop de nòstei Valadas italianas, « Lo Dalfin », la celebra ansin : « Vai que l’ora rebela es arribàa, mon fraire / anen fito jontar-se ai camisards. / Flor de garriga, aura de revòlta / pron de vergonha anem, lo cap levat / Sensa mestre, cadena, jo e paur, mon fraire / dins ton sabre es nòsta libertat. / D’un cant a l’autre nòsta terra crema / cada montanha estrema un escabòt / D’òmes libres, senhors de lor destin, mon fraire / Camisards, sem mestre del chamin. / Joan Cavalier comanda la bregada / lo rei de França comença a tremolar… »
Jean Yves ROYER