En aquesta jornada especiala, desiram testimoniar de l’aventura IEO, de la fe que n’aflara, dei tòcas enseguidi, de la chorma que formam, de l’andi dei menaires, d’estrambòrd, d’alegria, d’esper e d’asperas, dau sentiment d’apartenença, de confidença en lo futur e de totplen mai encara !
En Òc l’auba novèla traluse de palhetas d’aur
L’IEO-06 contat per lu sòcis
De tauliers e de cadieras
Una lavanha blanca
Alestissètz quauqu esperits curiós
Aduètz un chícol de literatura
Un pessuc de gramàtica
Una bòna dòsa d’imor
E una lenga ben florida.
Per acabar aquela ensalada niçarda
Non manca pus que lo milhor dei coïniers
La crèma dei quimistas dau vèrbo :
Ai nomat Joan-Pèire !
Bòn Natalici !
Viviana NERVO
La fidelitat per l’òbra e l’amistat : aquò m’a totjorn pivelada en la personalitat de Joan-Pèire.
Despí d’annadas que rescontrèri Joan-Pèire e Lo Gramon, ai viscut de moments de jòia coma li seradas « Cadun es cantaire, cadun es cuntaire ». Cadun podia dire una poesia o ne’n cantar una, en de lengas diversi. En seguida li èra un past embé de raiòlas alestidi da Rina e de segur de bòn vin. Aquò s’acabava tardi en la nuech. Mi remembri finda li emissions de ràdio per lu pichoi sus « Forum 6 » quora parlavam darrier lo vitre e que de còups lo rire n’escapava. Alora calia recommençar. Cada setmana deviavam alestir un dialòg tra nautres. Eravam una bòna chorma !
Coma dins una mar trebolada , de moments fuguèron pas tant aisats. Eravam doi, tres a s’acampar a l’Agora embe Crestian, que saludi. Ieu finda mi siéu un pauc aluenhada , veníi solament quora podíi. Siéu revenguda en lo 2008 au mitan dei crucis que m’agantèron per trovar aquí d’amics : vautres toi. Aquò, lo devi a l’associacion que s’es mantenguda e meme espandida.
Non seria possible sensa una volontat coma aquela de Joan-Pèire que festejam ancuei e que conoissi de lònga. « Chin chin la vida ! »
Françon DALBERA
Lo capissi mas non lo charri ! Tant de còups l’ai dicha aquela pichina frasa despí que siéu vengut en aquest país. Lo mieu país ! Pura, siéu naissut a Canas, mas avii dètz-e-vuech ans quora siéu arribat aquí. Mé quauqu mòts esconduts dins la tèsta. E sus lo còup ai sentit crèisser lo besonh de mi profondar en aquesta curtura.
La curtura Niçarda ! Coma lo bosin de la mar que lo vent pica sus li ròcas, lo remon dei mieu raïç es devengut un bosin tant fòrt qu’ai pilhat la decision. Ieu, qu’ai totjorn augut una aversion per l’escòla, quatre ans fa, vequí que mi siéu assetat, torna mai, sus lu bancs davant de la lavanha e qu’ai emparat ! Emparavi la Lenga, cresii. Ma es lo país tot entier qu’a fach entrar dins lo mieu còr, lo Magistre Joan-Pèire ! La vida vertadiera dei gents d’aquí. Aquela qu’avii totjorn augut au font de ieu. Sensa lo saupre. La vida que pantaiavi despí qu’auguèri bramat lo premier jorn…
Siés tròup jove per èstre mon paire, ò siéu tròup vielh per èstre lo tieu pichon, Magistre, mas m’as donat tot cen qu’aurii vorgut faire passar au mieu enfant ! L’ànima d’un país. L’ànima dau país nòstre : la Lenga !!! Ancuei, lo pòdi dire e magara l’escriure. Alora, jamai pron lo ti repeterai : t’aremercii Joan-Pèire. T’aremercii mon Paire Niçard ! Es lo Tieu natilici e avii escrich aqueu pichin tèxto per lo ti regalar. Ma lo ver regal, siés tu que lo m’as fach !!! Fin finala, ai arrestat de mi plànher e de repepiar : « Lo capissi mas non lo charri ! » …
Miquèu GNEMMI
– Non, mai me l’aprenes ! Onte se bailhan aquelei cors ?, li respondèri.
L’aprendissatge d’aquela lenga fuguèt per ieu coma una solelhada, mai que digui, un beluguejament ! L’estudi dau vocabulari, de la gramàtica e de la conjugason dei verbes fuguèt una descubèrta : se podiá tanben escriure dins aquela lenga ! La mairala dei Jaussemins de Grassa fuguèt per ieu lo ròdol vertadier onte faguèri lei premiers pas per aprendre lo provençau. Bònadich ai cors de provençau bailejats per lo saberut mèstre d’escòla Andriu Saïssi, ai agantat lo verin.
Puei, pauc a cha pauc, l’enveja e la vòlha d’escriure me prenguèt e ara per far mòstra de mon dire em’aqueste racònte, vodriáu passar un còp d’encensier a toteis aquestei professors e mai de gènts de bòn voler que se balhan pron per nos ensenhar aquela bèla lenga, que sensa elei, seriam totei d’orfanèus. Aquò’s estat per ieu la beluga qu’a abrandat la vòlha de m’enardir dins la conoissença de la lenga nòstra ; d’aqueste parlar tant drud, e tant aquò seriá que per la memòria de tot çò que nos an laissat nòstei rèires e subretot per gardar lei raiç, perqué ami mon país Provença. Adonc per conóisser son país d’a fons, fau parlar sa lenga, bòrd que l’i a de causas que podèm comprendre e dire ren qu’en provençau. Toteis aquelei qu’an apres lo provençau en seguissent lei cors dins aquela mairala an fach fin finala que de se retrobar…
Vòli tanben gramaciar toteis aquelei que menon tripet per la causa provençala, e mai aquelei que meton en drech lei mants unei passacarrieras e acamps amistadós, es a dire : lei tretzes desserts, lei Rèis ansin coma l’escotisson per acabar la fin deis estudis. Fasetz-mi excusa de pas citar de noms, que se de còps n’oblidèssi, jamai de la vida li vodriáu mancar. Mai lei sòcis de Grassa, la Còla, Niça e mai de Gòrb, se reconeisseràn, elei.
Per clavar, vos vodriáu dire coma es una vergonha de saupre que l’i a tant de provençaus que racejan de lònga tòca dins lo terraire e que la charran pas manca una brigueta. Aquestei per ieu son de renegats. Mai, nautrei lei sòcis de l’IEO, ara, avèm pas ges de crenta de l’espandir emé fòga dins tot lo país occitan per fin de l’aparar, ribon-ribanha, aquela lenga d’Òc… Lònga mai a l’IEO e a seis escolans…
Gibert MANCINI (Grassa, lo 4 de junh de 2010)
Siéu venguda la premiera fes a una acampada dau Gramon en octòbre dau 2006. Ai una sovenença ben precisa qu’aqueu jorn, cadun a fach una plaça per li mieu amigas, Anna-Maria e Evelina, e per ieu. L’anciana sala èra pichina ma totplen cauda d’amistat e caloroa.
Perqué ai augut aquesta envuèia d’estudiar lo niçard ? Ai audit aquela lenga ja da pichona quora mon paire parlava embé mon paigran, e ma sòrre e ieu conoissiavam totplen d’expressions e de mòts venguts de la vila vielha, estent que la familha de mon paire abitava la partida bombardada dau temps de la guèrra. Ma maire ela parlava pas lo niçard, èra còrsa, mas lo capissia ben. Lo niçard, l’audii finda a l’escòla perqué mon paire èra Magistre a l’escòla elementària Pèire Sola e veguèt la naissença dau jornal « Lo Sourgentin ». Ai a maion un molon d’aquesti revistas finda se non li ai liejudi toti encara.
Embé l’IEO, lu professors, lu amics, ai trovat l’ocasion d’emparar lo niçard, l’istòria e li tradicions, esperi de poder parlar ben un jorn e d’escriure un pauc de mai.
Fina DI GIORGIO
Sovenirs, sovenirs… Lo premier còup que fagueriam la conoissença dei sòcis, toi ò esquasi, dau Gramon, èra “ièr” en la Maion dei joves de Bòn-Viatge – en un local inadaptat per tot aqueu saber veïculat da man de Magistre… E lu premiers mòts dau Magistre per nautri foguèron per nen demandar se charravam niçard. Ieu respondèri que non parlavi la lenga mas que la sabii cantar. « La cantar ? » mi respondèt « mas es ja un bòn principi, que !».
Fogueriam lèu integradi en aquela chorma formidabla e fagueriam ensinda conoissença emb’ai sòcis divèrs. Remembri en particular Crestian, dich l’Ortodòx, que soventi fes pilhava la paraula. Mi pareissia plen de coratge e admiravi lo sieu acaniment. M’esperi qu’aurem torna ocasion de lo rescontrar.
Pi lu ans son passats e cau dire que, per cen que mi regarja, non m’investissèri pron coma aurii deugut per emparar a parlar correntament. Pasmens, au fiu dau temps e finda se non saupèri far mestier d’aquel ensenhament excellent, ai anodat d’amistats vertadieri e emmagazinat de sovenirs preciós. Merci a tu Magistre, t’auguri un natalici maravilhós !!!
Evelina MAIOLINO
Cada dimècres, si retrobam una vintena (de còp que i a una trentena !) de companhs, d’amics, per escotar ò parlar la lenga nòstra. Tot aquò es ben simpatic mas avèm consciença que va s’amurcir lo pichin lume qu’assajam de tenir alucat. Mancan lei joines per assegurar la relèva. Sabèm totei que tu, Joan-Pèire, fas d’esfòrç grandàs per promòure e espandir lo niçard.
Mas encuei, manca la transmission orala de la familha, adonc son obligatòri leis institucions. Son una estapa d’apropriar la lenga de novèu. S’occitan a l’escòla fa crèisser l’occitan a l’ostau. Cada ora de provençau ganhada a l’escòla ò dins lei medias es un tròç de mai de dignitat e d’esper. Es una necessitat que de cridar que la lenga dau país intre dins la vida publica. De cauvas simplas podrián faire intrar la lenga dins la normalitat. Per exemple : lei panèus d’intrada de vila e lei noms dei carrieras en lenga d’òc. Una emission d’actualitat jornadiera en provençau a la ràdio, a la tele (ambé de jornalistas que sauprián parlar la lenga nòstra !), levariá aquesta aparéncia dau passat onte lei decideires vodrián l’acantonar.
I a encara de pan a la canissa, ma fau pas dire seba, fau bofar sus la brasa de la jovença ambé l’esperança qu’un jorn cambiaràn lei cauvas. E a tu, Joan-Pèire, que venes de cargar un carnaval de mai sus l’esquina, toi lei grassencs ti dison : “Bolegues pas tròp lo batèu, qu’avèm encara besonh de tu !…” Amistats francas.
Guiu RAMI (Grassa, lo 6 de junh 2010)
En setembre dau 2006, quora una bèla votz ben simpatica mi dona un apontament per un cors de pròva de niçard, non avii jamai audit parlar dau Gramon e encara mens de l’IEO.
Ancuei en quatre ans solament, ai poscut veire coma aquesta associacion es dinamica a travèrs toi lu ataliers : dança, teatre, mùsica, cant… embé lu sieus super professors !!!
Siéu pròpi uroa de faire partida dei sieus sòcis e esperi de contunhar lònga mai.
Valeria ROSSO
Capita de fes que lo tren de la vida tot en un còup si gripe, vi tralaissant ensin, solet e escombuiat, en plena campanha rasa. Siam diluns 6 de febrier dau 2006 e lo verdict ven de tombar. Ai chapat aquela malautia e sensa tractament radicau, magara acaberai pas l’an. Lo sang bruscament mi si calha, escoti pus la seguida, tot cen qu’ai en ment son lu milierats de projècts, d’apontaments e de costrechas que deurai servar tra parentèsis, lu petegolescs dei (èx ?) collègas, lo compatiment mortificant dei pròches e tot aqueu quotidian que m’aspera sensa ni ièr e ni deman.
Comença alora lo brandi de toi lu examens medicaus, lu sejorns en espitau, li quimiòs e ràdios divèrsi, lu chirurgians que menussan, lu metges pilhant li escomessas, lu estagiaris qu’escrutan avidament lo ratalhon de carn galambre que siatz vengut desenant. Fortuna, avètz ges lo temps de pensar, l’agendà totjorn negre clafit d’aquelu milanta trebolums. Fins qu’un bèu jorn, son urós d’anonçar qu’enfin podètz tornar a una vida normala. Mas quora avètz escafat lo passat, refudat d’engimbrar l’avenir, aleugit li tieras de companhs e escobat cada parcèla dau derisòri jornalier, dont s’està la vida normala ?
Siam dimarç 26 de setembre dau 2006 e, sus lo conselh d’un amic, piqui a la pòrta dau Gramon, seccion niçarda de l’IEO-06. Per dire lo ver, la pòrta es espalancada mas ai vergonha d’entrar. Son mai d’un vintenau lu sòcis radunats en aquela sala escassa per emparar la lenga e mi paréisse de raubar lo chícol d’ària que l’i sobra. Pura d’un còup, si levan toi per mi pòrger una cadiera e s’esquissar encara mai per mi faire de plaça ai taulas. Pi lo cors contunha alegre e animat coma se la mieu presença siguèsse da sempre costumiera. Lo Magistre a un bèu regard blu luminós e un pareu de bafis curbent un soguinhe immense. Lu sòcis son gaujós, un chícol bostegaires mas d’un entusiasme comunicatiu. Degun demanda cu siáu, de dont ai desbarcat e cen que veni faire. M’associan ai parlaïssas en mi complimentant dau mieu borbolh pachonier. Mi tròvi ben tra elu, senti una doça calor m’envasar, dau temps qu’un ròmbo improvís percorre lo mieu piech. E m’avisi que plan planin, lo tren de la vida ven de repilhar la draia.
Anna-Maria MILARDI
Parli, parles, parla : l’avètz reconoissut ? Es lo verbo parlar au present. Per ieu, es lo besonh qu’ai esprovat ,quauqu ans fa ,emb’au niçard. De fach, coma per totplen de gènts, non si parlava niçard au nòstre tanben se nòstre paire blagava de lònga mé lu amics ò la familha.
Sigue lo diluns ò lo dimarç, l’estudi de tèxtos, de poesia, de BD, de galejadas, de recetas, d’istòria occitana, lo teatre,la mùsica, lo cant, li gostadas, lo rescòntre de monde mai saberuts e sobretot lo « gaubi » dei nòstres magistres m’an permés de « provar » de pensar en niçard, d’escriure niçard, de charrar niçard.
Perdurerà encara, encara. »
Ivòna CHOLET
Aubarnenc d’origina, concebut entre leis arangiers, naissut dintre la centafòlia a Grassa, enfant fuguèri breçat emé lei cants de tres lengas : lo francés, lo còrse e lo provençau. En cò nòstre, emé lei grands, leis amics, lei vesins, lo provençau primava. Fins que per lu mieus 20 ans, auguèri ges de dificultat per participar ai conversacions, galejadas…
Ansin ai format mon estat d’esperit ! La vida m’a portat d’un caire a l’autre de França per lo mieu trabalh. Era una jòia quora si retrobaviam emé quauquei dau país e lèu, lèu, lei nòvas, leis alusions, leis anoncis venguèron en lenga provençala. Aquesta lenga l’aviáu presentada per lo BEPC e lo bac emé d’examinaires ben-volents e, despuei, aviáu besonh de l’ausir e aviáu lo parlum facile. De retorn dins lo sector, per la retirada, ai agut lo socit e lo desir de trobar un canton onte porriám parlar, dire la lenga emé lei grands dau país : retrobar la nòstra identitat !!
L’escasença nos a plaçats emé Ivòna qu’es niçarda, aquí onte siéu… naissut, en Bergier ! Ai retrobat maugrat li metamorfòsis lu mieus ròdes e juecs de joinessa. En presença de la familha, ara qu’aviáu mai de temps, deviáu comunicar… Emé bonur, dins l’estampa, ai sauput que podriáu èstre escolan de provençau, a Grassa, sota lo cubèrt de l’Institut d’Estudis Occitans, gaug a la generositat dau professor Andrieu Saissi. Un grand ben ! Que magistre ! Despuei, asperi lo dimècres per aver la mieuna racion de dròga ! Retròbi d’excellents amics per parlar, cantar, legir la lenga qu’ausissii e capissii solament li a gaire de temps !!!
Una familha es naissuda, d’amics novèus son apareissuts e, de mai, d’engatjaments nos menan darrier lo nòstre President Joan-Pèire Baquié a cu vau demandar, e recomandi, de suspendre lo temps per gostar lo passatge au ..6.. Que Dieu li preste lònga vida, coma a sa frema Regina, e dei fòrças per contunhar l’òbra e gardar l’andi que saup donar a la nòstra bèla associacion. Granmercé d’un sòci.
Maurici CASCIANI
L’IEO 06 nen permete de s’unir a l’entorn d’aquesta bèla lenga que n’agrada totplen : lo niçard.
Aver un ideal e una passion comuna avesina lu òmes tanben coma li fremas, aquò si saup, e l’IEO-06 rapresenta un d’aquelu fàbulos trats d’union mirant a far calar li baranhas e nen durbir en aquesto bèu verbo qu’es fòrça important de ressuscitar : comunicar.
Un gran mercí en vautres toi que m’avètz regalat l’oportunitat de descurbir torna la riquèssa dau nòstre tant ric patrimòni comun e un pròpi bòn natalici au Magistre
Verònica MILARDI
Faia ja quauqui annadas que voliavam estudiar lo niçard, Isabèla e ieu, quora avèm sauput que li èra un cors de niçard a l’Agora. Alora siam venguts un diluns de sera per veire e aquesta ora e mieja de cors, embé totplen de gènts simpatiqui e d’imor, n’a laissat una bòna impression e fin finala decideriam d’emparar la lenga. Per dire lo ver, eravam verament sosprés per aqueu cors que nen permetia de faire tanben de cant ò de teatre.
L’annada d’après avèm fach venir un amic e una cosina e tot’ai doi ne’n son demorats encantats.
Si podèm faire de viatges pròpi interessants, faire partida dau burèu de l’IEO, eca…
Volèm finda augurar au nòstre magistre Joan Pèire un bòn natalici e totplen de cauas bòni per eu, una gròssa baieta d’Isabelà. Viva Niça e lo niçard, a benlèu.
Isabèla e Joan-Loís LE MASSON
Mas pus tardi, lo temps m’a fach un regal gigant : « Calandreta » e IEO-06 son entrats en la mieu vida, embé Anna-Maria Sgaravizzi e Joan-Pèire Baquié. Alora, lu uelhs espalancats, li aurilhas escartardi, la boca labrada, ai begut a la fònt viva dei sieu paraulas. En aquest moment urós, ai poscut descurbir tota la riquessa de la lenga niçarda, pilhar consciença de l’importança de tornar trovar li mieu raiç e magara… èstre mai pròcha dei mieus… Mé la bèla mùsica dei mòts, ai emparat pauc a pauc lo niçard mé tu, magistre Joan-Pèire e m’as fach audir la votz de mon paire, de ma maire, tra elu…Que de rire sota gorjon que si faion ! Lu audi encara….
Vequí esquasi sèt ans que l’IEO-06 mi dona aqueu grand bonur de charrar, d’escriure, de cantar… en niçard ! L’ IEO-06 es estat per ieu, a la retirada, una bèla alenada de joinessa, d’alegria, de plaser compartit. La convivialitat, mesclada au seriós dei cors a l’IEO-06, lo gaubi dei magistres m’an renduda « adicionada », mas es una tant bòna malautia que non vòli sonhar…! Lònga vida a l’IEO-06 e a tu Magistre ! Un cavanhòu de baietas.
Carlòta RUBINI
Que plasir de far partida dau monde que venon cada diluns au sera partajar una briga dau tieu saber, car Magistre. Cada fes, passam un moment pròpi agradiu de deslassament e lu autres escolans son talament simpatics ! A cadun dei escacanhs nòstres, mi díi : “Que bòna idea auguèri d’escotar lu mieus amics da sempre, Choaseta e Ricard, que mi contavan quant s’esperlecavan (en toi lu sens dau mòt) en anant ai cors de niçard. M’enavisi de tot l’investiment que l’i metes per nen faire emparar aquesta bèla lenga tant cantanta e m’imagini tot lo temps d’alestiment que ti demanda. Sigues segur que n’avèm consciença e que, per cen que mi regarja, t’aremercíi dau fond dau còr per tot aquò ensem a toi aquelu que t’ajudan au quotidian.
Emparar lo niçard per ieu es coma faire partida d’un autre monde… mai polit, mai seren qu’aqueu d’ancuei, un monde que conoisse encara la valor dau respèct, es un pauc coma se siguèssi rica, rica de quauqua ren que lu “superficiaus interessats da ren” jamai descurberàn. L’IEO es una grana familha e tu ne’n siás un pauc lo cap, un cap de familha mé tot lo latz positiu qu’englòba aquesta paraula.
Vequí en doi minutas tot cen que mi ven en ment mas non ai denembrat que jorn siam ancuei e t’auguri de còr un EXCELLENT NATALICI !!!, en esperant qu’aquesta jornada sigue emplida de jòia mé lu tieus e que sigue tota doça denant que faguèm la fèsta toi ensems a la Palhòs. Jamai aurii cresut de regretar un jorn lo temps dei vacanças, pura siáu despacienta d’arribar a setembre, basta per repilhar lu cors de niçard ! Baietas amistoi.
Colèta DEMIRDJIAN
Un bòn, bòn mas pròpi bòn natalici !
Catarina ROSSO
Compliments a Monsur Baquié que manda l’IEO totjorn mai en davant. Coma lo desiram, l’associacion si desvolopa gràcias a la vòstra devocion sostenguda per d’ajudas eficaci coma aquela d’Anna-Maria.
Merci finda en totei lei sòcis de Grassa, de la Còla, de Gòrb e dei autres cantons que si devotan per far viure la nòstra tant bèla lenga, tra autres, lo nòstre car Monsur Saïssi que n’a donat l’envam après Monsur Gibelin. Si congostam finda de legir lei cronicas. Torna un grand mercí en toi e un molon de baietas.
Maria e Joan OGGERO
Pë Joan-Pèire B
Qui auřia crĕdu dë fàa me ë “capitani” d’una squadra dë cantaoë… Në pò vĕnië quë dë ti !!! Qui sa se montëřemë un di, a Paris… còmë un, que ř’i diguian “Mistrau”.
Ti tròva sempre quaiqu’ren dë nòu d’a guanië quela companhia IEO-06 tantë agrada, que semë tuti tanti tanti alegri. Viva !
Jan-Piè ë rubata-bauci AIPERTO
Aquò es pas possible !…
Mai de trent’ans, díes ?
Joan-Peire, auries ja SESSANT’ans ?? Passa lo temps…
Vòu dire que ieu n’aurai cincanta d’aquí pauc ?…
Autant dire una vida !…
Joan-Peire siás un exemple per nautres toi, lo fraire grand que ne’n mòstra la dralha , lo camin de la vida, la passion per la lenga e la cultura d’òc, per faire descurbir ai pichoi, ai sòcis, au monde entier, que siam encara vius e qu’avèm un’umanisme de portar au monde d’ancuei e de deman ! Fai-la-ti bòna, Joan-Peire ! Amistats
Anna-Maria SGARAVIZZI-GARCIA
Escotatz,
En aqueu jorn de l’an 2010, v’anonçam lo restacament
Dau Sieur Joan-Pèire, senhór niçard de Bòn-Viatge
Au país occitan dei Sexagenaris.
Siguetz lo benvengut.
Bòn natalici
Ivòna e Miquèu CHOLET, sòcis dau país dei Sexagenaris e subla…