Vos presentam ancuei lo principi d’una crònica de Roland Pecout, un dei escrivans occitans mages dau sécolo XX, que parla de Niça (reeditada en lo 2003 dins « Agach Occitan », CEO, Servici dei Publicacions, Universitat Paul Valéry, Montpelhièr).
Mercí totplen a Maria-Joana VERNY que n’a mandat lo texto per nen donar envueia de legir lo libre e a Joan-Guilhem Roqueta per cen que ditz sus Roland Pecot :
« Entre las multiplas facetas de l’escrivan Roland Pecot, que coneissèm coma poèta, romancièr, òme de teatre, etnomusicològ, contaire, fargaire d’ensags, es lo jornalista que nos interessa aquí.
A escrich dins mantunas revistas, mai que mai dins Connaissance du Pays d’Oc. Aquela revista publiquèt, cada dos meses, de 1973 a 1988, d’articles tocant la vida tradicionala o la vida vidanta del miègjorn de l’espaci occitan.
Son novèl director, Jean Boeckolt, aguèt l’idèa, amb lo n° 19, en mai de 1976, de dubrir una cronica en occitan. Roland Pecot ne foguèt cargat, e anava publicar 53 articles que recampan un pauc de sos multiples subjèctes d’interés : arqueologia, literatura, art, istòria, musica o cosina. Dins son primièr article de presentacion, se prepausava de « far descubrir als non iniciats una cultura dins totas sas manifestacions ».
Las cronicas se son endralhadas cap a una bosca, una exploracion de còps ligada a l’actualitat occitana, mas pron distanciada, pron prigonda, per nos interessar encara ara. L’estile es direct, lo ton just, los articles mesclan l’analisi del cercaire amb una sensibilitat fonsa a la cultura populara, bailan una vesion non-conformista de la civilizacion occitana. Es tot un art, a l’uncòp art de viure e art de veire, qu’espelís aicí. »
51 – NIÇA E SEI FUÈLHAS VOLADISSAS
Niça, «Tèrra Nòva» e Novèla Frontièra, o vila venduda a quau la vòl crompar ? Ciutat d’un bòn viure e d’una joïsséncia, o capitala dau mòstra-te-e-degalha ? Mercat e languison dei mòdas, bèutat de l’efemèr, paumièrs e pissalat, pantais dau luxi e miechor bòna de Miègterrana, crusòu, o decòr ? Un pauc tot aquò, e mai encara. Niça e lo Païs Nissard son un pichòt mond fach d’un pauc totei lei monds. Entre d’estranges enrasigaments e lo miralh espetat de la modernitat, de qué vòl dire una «revista occitana nissarda» ?
Niça-dei-quatre-camins
Dins leis annadas 70, de còlas de joves fan bolegar la vida e la cultura nissarda. Per elei, es tot-un de se dubrir a la votz dei musicas (e paraulas !) dau païs, e de se noirir dei belugas modernistas deis U.S.A. (B.D., ciné, rock e country-music), tant coma dei borbolhs de l’Italia pròcha. Vòli dire que dins l’encontrada nissarda, e «azureana», ambé lei mescladissas de biais de viure, lo cosmopolitisme residenciau o sasonièr e tot aquò, se pòt seguir lei tendéncias culturalas en primièra linha, sens passar per lo contorn de París. D’aquí una «desprovincializacion » dau biais d’èstre occitanista. E mens de complexes (o de complexes disparièrs…). Elei èran pas tant «purs e durs», sovent, que sei colègas dau restant dau Sud. Dubèrts au mond tot. Mas disián «Nissarts primièr !» coma filosofia. Pas sus lo papièr, mas dins la vida de cada jorn. Darnièra causa : Niça es per vocacion un miratge. Miratge de la riquesa, dau paradís terranau / paradís perdut, dau benaise, dau benèstre, e quitament dau bonur. Mas d’un bonur absenteista, enfugit, sagatat, que te sabi ieu ? Enfin, l’endrech de la quista e dau langui dau bonur. Aquò dona ai tròbas nissardas lo reire-plan d’una sensibilitat fòrça ben adaptada a l’epòca, epica autant coma lirica (se sap que, au sègle 20, la vòlha epica es dins la quista dau bonur, coma èra au sègle 19 dins la quista de l’absolut, e a l’Atge-Mejan dins la quista de l’Eroïsme). Aquelei tròbas son d’escritura, de poësia, e de musica. Coma pertot, me dirètz. Pas exactament. Dins lei seventies, totjorn, leis occitanistas se servián de la lenga e de la poësia (de la cançon, dau jornal…) coma d’una bandièra, coma d’un adjuvant a l’Idèia Politica, puslèu que per investigar dins lei plècs e recantons de la vida. Lei Nissarts, elei, se fotián dei dògmes, e fasián sa vida, seis afars, sa creacion. Musica + paraula = cançons. Va bene ! Lei dichas cançons – qu’òm se sovengue d’aquelei de Mauris e de l’Ontario Blues Banda – son aquelei qu’an lo mens vielhit dei «cançons occitanas» (an pas vielhit ges, tot just pres una patina de nostalgia, coma lei bèlas cançons de Joan-Pau Verdièr).