Amics occitans, la cronica Ribon-Ribanha d’ancuei, titrada « A prepaus de Fanny. », v’es prepauada da Joan-Pèire BAQUIÉ president de l’IEO 06. Asperam tanben lu vòstres escrichs per li cronicas futuri, que sigon racòntes dau passat ò dau quotidian, articles jornalistics, galejadas, poesias, cançons, scenetas de teatre, bandas dessenhadi…
a l’adreça : ribonribanha@yahoo.fr
« La garderem ribon-ribanha, nòsta rebèla lenga d’Òc ! »
A prepaus de Fanny.
Dins l’estiu dau 2013, l’actor-realizator Daniel Auteuil, presentèt doi filmes « Marius » e « Fanny » d’après l’òbra de Marcel PAGNOL. Cadun ne’n pòu pensar cen que vòu e farai pas mai de comentari sus d’aquò.
Lu americans elu avian ja realizat una comédia musicala qu’avia per nom : « John and Daisy » que repilhava la dicha istòria pagnolesca de la famoa trilogia : « Marius, Fanny, César ».
Perqué aver cambiat lu noms dins la version anglo-saxona mi dirètz ? Ja perqué per lu americans fan de Marius un general roman e que per Fanny, lo sieu nom es sinonime en la sieu lenga de « tafanari ». E òc ! aquò marca mau sobretot dins l’expression la mai bruta qu’an : « Kiss my fanny ».
Demandi excusa a toti li Fanny que conoissi e ai autri tanben, meme se siáu pas ieu qu’inventèri l’invectiva.
Aquesta expression mi fa pensar e mi remanda ai juecs de bòchas nòstres : la petanca e la provençala e finda a l’expression ben occitana aquela de « Baiar Fanny ». Aquesta expression, per aquelu que lo sabon pas, es emplegada quora una dei doi equipas a pas marcat de ponch e que la resulta finala es de « tretze a minga », de « tretze a cerca » ò de « tretze a ren » coma s’emplega sovent.
En fin d’una partida ensinda, dont una equipa a pas marcat un solet ponch, lu jugaires dau clòs s’en van en ceremonia davant cen que si porria sonar un « autar laïc ». Pi fan metre a ginolhs l’equipa dei perdents per lu faire baiar lo tafanari d’un bas-relèu rapresentant una domaiseleta qu’a remontat li faudas fins a la talha.
En tant qu’ancian Plaçadarmin (1) acompanhavi sovent mon paigran lo diménegue quora s’en avava jugar a la lònga. La ceremonia si debanava au Bar de la Vinha. Fanny èra esconduda darrier d’una cortina de velut e m’es estat donat de veire mai d’un còup li sieu lescas blanqui. Après cada baieta, lo president de la societat de bòchas netejava lo luec bessai dins un socit igienic, lu jugaires que regarjavan, l’i anavan toi de comentaris que vos espranherai aquí, s’escracanhavan dau rire e picavan dei mans.
La setmana passada legiguèri lo libre d’Yvan AUDOUARD, « le noble jeu provençal » e tra autre lo capítolo consacrat a la « Fanny ». Pareisse qu’au Parc BORRELY servion un « steak-Fanny » e l’autor d’apondre en francés : « c’est un steak très à point » ò per dire autrament « tretze a ren ».
Estent que juegui pas plus ai bòchas despí una eternitat, mi demandi se la tradicion de « baiar Fanny » existe encara. Mercí de lo mi dire.
Joan-Pèire BAQUIÉ lo 15 de la Magdalena dau 2013.
(1) Estatjants de la Plaça d’Armas a Niça.
