Amics occitans, la cronica Ribon-Ribanha d’ancuei, titrada « UN PLAT REQUIST ! », v’es prepauada da Jaumeta PORTALIER, laureata dau concors MESCLUM 2010 (1). Asperam tanben lu vòstres escrichs per li cronicas futuri, que sigon racòntes dau passat ò dau quotidian, articles jornalistics, galejadas, poesias, cançons, scenetas de teatre, bandas dessenhadi…
a l’adreça : ribonribanha@yahoo.fr
« La garderem ribon-ribanha, nòsta rebèla lenga d’Òc ! »
UN PLAT REQUIST !
Èran dos collègas, l’un trevava la mar deliura, l’autre trabalhava la tèrra. Adusiá lo Gus, de sei viatgis lunchencs, bèstias empalhadas e cavas estranjas. Acampava de sa tèrra natala, lo Mariús, fruchas requistas e lieumes gostós.
Un an puei que Gus èra a la retirada, e coma li agradava pas lo trabalh de la tèrra, venguèt Mariús, un còp la setmana li faire l’òrt. Fuguèt l’escasença de dinnar ensems regularament. Gus èra un caçaire gaubiós e un cosinier de tria : civier de lèbre, perdigau, costeleta, pòrc-senglar, cogordetas e pomas d’amor farcidas, alhòli, cacalaus a l’aiga sau, bolhabaissa de pòrris fèrs, raita de merluça… encantavan lo cèu de la boca de Mariús que de costuma s’acontentava de gaire. « Un jorn, manjarem quauqua ren qu’as jamai tastat ! »
-Ben non, per dieu pas ! li respondèt Mariús.
L’i aviá tant contat d’istòrias de lions, de gasèlas, d’elefants, qu’aviá tastat dins sei viatgis que li disiá ren au Mariús aquelei ribòtas !
Per vos dire qu’intrant dins la bastida de Gus eriatz projectats dins un autre monde. Pendolava, sus lo buget dau corredor, una lagremusa giganta. Dins la sala per manjar, una tèsta de lion vos mandava un regard ferotge que vos sanglaçava. Sus l’escudelier de serpatàs drechs coma de broquetas, un tablèu de parpalhons, de defensas d’elefants, una carabessa de tartugassa e ben d’autrei cavas. Tot aquò t’impressionava Mariús.
A dire lo verai, per Mariús, aicí, en Provença, èra impossible de posquer manjar d’aquelei bèstias, e adonc èra suau !
Un bèu jorn d’estiu, li ven lo Gus : « Uei, t’ai alestit una bòna fricassada de peisson. »
– Va sabes que lo peisson m’agrada pas mai qu’aquò, ambé totei seis espinas !
– Leis espinas, n’en a ges, leis ai levadas, e l’acompanharem d’un pichon vin blanc de ma cròta, m’en diràs de novèlas !
L’idèa dau bòn vin fasiá gaug ai papilhas de Mariús… S’entaulèron sota la trelha e tastèron lo peisson. Jamai Mariús aviá vist una carn tant blanca, fina, suava, e aquela saussa, ben pebrada, auta en gost, deliciosa a si n’en lipar lei dets, e de segur, sensa espinas ! Espompissiá son pan, si regalava. « De peisson coma aquò, n’en manjariáu totei lei jorns ! »
– Mai es que si n’en tròba pas totjorn !
Un tròç de formatgi coïent, doas figas, un pauc d’aiga de sàuvia per ben digerir, e Mariús de tornar mai a l’òrt per lichetar, plantar, aigar e derrabar la marrida èrba.
Diguèt de vèspre, Gus a Mariús, quora aqueu s’enanava : « Alora, ti siás regalat totara ? Vene un pauc veire çò qu’as manjat… » Pendolava sus la pòrta de la granja una pèu de sèrp, una pèu lusenta, longassa de mai d’un mètre, larga de tres pams. Li aviá fach manjar una sèrp !
Li venguèt lo lorditgi, mau de còr, mai lo repàs èra tròp luenh per lo racar ! « Aqueu boumian ! Aquel enganaire ! Aqueu maufatan ! Aqueu sauvatgi ! Es pas permés de far de cavas ansin ! »
Gus si trufava d’eu. « Es pas de rire, vendrai plus ! »
– Ti siás regalat ! Aquò es pas mortau !
Èra maucontent lo Mariús, mai coma èra un brave òme, Gus sabiá ben, que la setmana venenta tornariá mai a la bastida… « Quora si mesfisarà plus, ti li farai tastar un bèu laïmbèrt ! « si songèt sorrissent Gus, en lo vesent s’enanar…
Jaumeta PORTALIER
