Amics occitans, la cronica Ribon-Ribanha d’ancuei, titrada « Lo castèu de la Manta. » v’es prepauada da Joan-Pèire BAQUIE, president de l’IEO-06.
Asperam tanben lu vòstres escrichs per li cronicas futuri, que sigon racòntes dau passat ò dau quotidian, articles jornalistics, galejadas, poesias, cançons, scenetas de teatre, bandas dessenhadi…
a l’adreça : ribonribanha@yahoo.fr
« La garderem ribon-ribanha, nòsta rebèla lenga d’Òc ! »
Lo castèu de la Manta.
En lo Pimont italian, a doi quilomètres de Salús (Saluzzo) s’atròva lo castèu de la Manta, un dei mai prestigiós monuments de la region.
La presença d’un castèu en aquest luec èra ja atestada en lo 1227.
De fach, lo castèu actual siguèt compauat de tres grans palais. Lo premier siguèt vorgut da Valerano Saluzzo de la Manta au principi dau sécolo XV. Lo segond siguèt realizat da Miquèu Antòni Saluzzo a la fin meme sécolo e lo terço, de la fin dau sécolo XVI, lo devem a Valèrio Saluzzo.
A la desparicion dei marqués de Salús, a la fin dau sécolo XVIII, lo castèu siguèt tranformat en ospitau militar per li tropas austro-pimonteï, dau temps de l’ocupacion francea.
Crompat pi da la familha Radicati de Marmorito, siguèt restructurat au sécolo XIX en la sieu configuracion actuala e regalat au FAI (Fondo Ambiente Italiano) en lo 1983 da la comtessa Elisabet Provana del Sabione e dau sieu espós lo comte Francés De Rege Thesauro di Donado.
Lo castèu de la Manta
Vos prepaui una pichina vísita.
Passat lo portau e lo jardin arborat, un gran escalier dau sécolo XVIII mena premier lo visitor a una coïna vasta dont una chaminéia a dimensions gigantesqui laissa da pensar ai pasts pantagruelics que si podian faire au castèu.
La chaminéia de la coïna
La peça la mai bèla dau castèu, sonada lo « salon dei Barons », es decorada d’afrescas datadi de mai ò mens 1420. Siguèron vorgudi da Valerano, fiu illegitim dau marqués de Salús Tomàs III. Aquesti afrescas meravilhoï e pròpi ben conservadi, son atribuidi a pintor Jaume Jaquerio (1375-1453).
Valerano ne’n volia faire un luec de rapresentacion dont lo senhor podia faire mòstra dau sieu poder a travèrs d’una demonstracion « cortesa » a la maniera trobadorenca. En la sala si pòdon veire nòu Valents (Ector de Tròia, Alexando Manha, Juli Cesar, Josua, David, Macabea, Artur, Carlomanh, Godefroy de Bouillon) e nòu Eroïnas, li nòu, trachi de la mitologia e de l’istòria antica (Delfile maire de l’eròe Diomede, li amazònas Sinòpe e Ipolita, Semiramís regina d’Assiria, Etiope que conquistèt l’ĺndia, Lampeto regina dei Amazònas, Tamirís regina dei Scitics, Teuca regina dei Ilirians, Pentesilea una autra regina dei Amazònas tuada da Achile.) Toi aquestu personatges s’aretròvan en lo roman autobiografic « Le chevalier errant » compauat da Tomàs III de Salús, lo paire de Valerano. Es da notar que sota cada personatge s’atròvan de vers escrichs en vièlh francés.
Lu Valents
Li Eroïnas
Vers escrichs en vièlh francés.
Faça a la paret dei Valents e dei Eroïnas, es rapresentat un autre mite de la fin de l’Atge-Mejan : aqueu de la « Fònt de la Joinessa » que possede la virtut de rendre la joinessa ai vièlhs, la beutat ai fremas e la virginitat ai filhas…
Fònt de la Joinessa
D’autri peças embé d’afrescas si pòdon visitar, coma lo salon dich dei « Grotescs » pintat en lo 1560 e la galeria que mena ai cambras.
lo plafon dau salon dich dei « Grotescs »
Au defòra si pòu visitar tanben la glèia dau castèu dont s’atròvan d’afrescas realizadi dau meme temps que lo salon dei Barons. Auguessiatz un pauc de temps vos aconselhi la vísita de la ciutat de Salús en particular la maion Cavassa e aquela de l’autor italian Silvio Pellico.
Joan-Pèire BAQUIÉ lo 25 d’aost dau 2014