Amics occitans, la cronica Ribon-Ribanha d’ancuei, titrada « DOANS », v’es prepauada da Pauleta MILLO sòcia de l’IEO-06.
Asperam tanben lu vòstres escrichs per li cronicas futuri, que sigon racòntes dau passat ò dau quotidian, articles jornalistics, galejadas, poesias, cançons, scenetas de teatre, bandas dessenhadi…
a l’adreça : ribonribanha@yahoo.fr
« La garderem ribon-ribanha, nòsta rebèla lenga d’Òc ! »
Doans
La mieu promiera plaça de magistra qu’auguèri (après l’escòla normala) siguèt lo 20 de setembre dau 1951 en Doans en valada de Tinea, esquasi un masatge, a 1200 metres d’autessa en lo mitan dei pasturas.
L’escòla: Doi peças afitadi da la comuna de Sant Esteve dei Monts, dins una maion, bastida sus d’una restanca un pauc escartada , au pen de la « còla lònga » que la cresta servia de brua embé l’Itàlia.
Au plan terren, a man seneca un gran estable asostava l’ae, li feas e li cabras, a man drecha una cròta. Una escalinada puava en lo plan sobran en un balador fach de fusta que faía lo torn de l’ostal. La pòrta donava dins un corredor, sus lo caire de drecha l’apartament dau proprietari e de l’autra part, l’escòla.
La classa: Una peça de 5 mètres de lòng sus 4 de larg, en faça de l’entrada un burèu m’una cadiera e una « biblioteca » vuèia ( una cantina militària sensa cubercèu agrapada a la paret m’una còrda) dapé de la lavanha negra, cinc bancs a doi plaças, un cavalet m’una lavanheta, una mapa de França, pi au mitan un pòle. Dins lo burèu una pila de caderns nòus per lu escolans, lo registre d’apèl, la botilha d’ancra, lu senòris e …minga libres ! Coma faire per trabalhar ?
Dins l’autra peça lo logament:
Un liech, un marrit taulier, una cadiera e en lo mitan un fornèu, un Gòdin, bessai, en forma de quitara, gaire aut, mas larg e lòng ; lo fogon si durbia sus lo davant e au desubre doi traucs de 25 cm ‘mé de cubercèus embé manelhas, pi darrier, un forn.
Dapé dau liech una credença embé escudelas, bòlas, gòtos, doi pinhatas de guisa que si ficavan dins lu traucs dau fornèu ( si levavan lu cubercèus per li pauar sus lo fuec ).
Minga cafetiera ! Coma faire per lo tant bòn cafè dau matin ?
Totun lo modernisme avia portat l’electrícitat, doi ampolas e una presa.
Alora quauqui temps pus tardi, en Sant Esteve, mi crompèri un escafador elèctrico dont metii la cafetiera de porcelana de la merendeta de l’enfança mieuna.
Dins lo tirador cotèus, forchetas, culhers completavan lu aises de coïna.
De costat de la fenèstra una taula m’una vergueta e una cortina servia d’armari.
De l’autre caire dins un canton, un mòble ‘mé de sota un còs per l’àiga e un autre…per la nuech !
Sobre una tineta per si penchenar e netejar l’aisament ! E n’i a pron !
Alora demandèri: « Coma si fa per l’àiga ? »
« A la pompa, au pen de l’escalinada. »
« E lo pichin canton ? »
« Au bot dau balador l’i es un cagador m’un tubo que cala fins la suelha de l’estable, cau pas l’i mandar de papier, cau lo metre au fuec ! »
« E per lo fuec ? » « La Comuna vi farà portar una banastra de bòsc cada setmana ! »
» Va ben ! »
Mon Paire èra blanc e mut !
Tornerai la setmana que ven per m’installar, aüra cau qu’anessiam torna agantar lo carri en lo Borguet.
« De dont si cala lo mai lèu ? » « Per l’escorcha dei Lachiers, l’i seretz dins un quart d’ora, bòn retorn ! »
En lo Borguet avèm charrat mé lo mèstre de la « beguda, comestible, tabaquier » dau canton ( si ditz ai jorns d’ancuei : maion de país ) que n’a dich que en doi ans veguèt sièis magistras s’escapar d’aquí après tres mes de temps !
Ai capit sus lo còup !
Dins l’autocar, mon Paire mi regarjava en mi dient m’una votz tremolenta : »Mas, filheta, pòdes pas viure en aquest luec, coma vas faire ? »
Lo sabii pas encara, mas l’anavi faire.
La setmana seguenta metèri lu pendulos a l’ora…E ! Ai fach lo Mestier.
Pauleta MILLO
,