Amics occitans, la cronica Ribon-Ribanha d’ancuei, titrada « Jornaus intims « , v’es prepauada da Sara LAURENS, escrivana e professora d’occitan-lenga d’òc.
Asperam tanben lu vòstres escrichs per li cronicas futuri, que sigon racòntes dau passat ò dau quotidian, articles jornalistics, galejadas, poesias, cançons, scenetas de teatre, bandas dessenhadi…
a l’adreça : ribonribanha@yahoo.fr
« La garderem ribon-ribanha, nòsta rebèla lenga d’Òc ! »
Jornaus intims
Lo public e lo personau
Lo jornau intim, lo jornau de bòrd, l’agenda… Qué que siegue. Quauqua ren qu’evòca la chatona cochada sus lo ventre, una camba levada, una camba pausada sus son cuerbeliech ròse, son quasernet ròse e un estilò ròse ambé un plumet de la mema color au bot. E dins son quasernet ròse marca sei polidets pantais ròses sus lo garçon qu’a vist en classa o la darrièra conariá sus lei One-Direction (se sabes pas çò qu’es aquela bèstia, vòu dire que vivètz dins una lamassariá…)
Es que tot lo monde comença de racar de licòrnas e d’arcs-de-sèda ? Non ? Bon, podèm laissar de costat lo ponciu que tot lo monde a dins la tèsta ? Grandmàcis.
Lo tèrm “jornau intim” es un pauc reductiu e cargat de connotacion docinassa…
Es daumatge que lo monde lo percèbe coma aquò, que s’agís d’un genre d’expression personala mauconeissuda d’una riquesa qu’es pas de dire. Lo genre dau jornau a seis especialistas, seis afogats e mema son pròpri centre d’estudis e de conservacion. Lei sitis de jornaus intims en linha son nombrós e pron frequentats
Vaqui quauquei liames e referéncias que vos entressenharà sus la diversitat d’aqueu genre :
http://autobiographie.sitapa.org/ : LO siti francés de l’estudi e de la conservcaion deis escrichs personaus.
http://www.autopacte.org/index.html : Siti de l’especialista francés dau genre, Philippe Lejeune.
http://journalintime.com/archives/sites/intimiste/ : Siti-mirau de Michèle Senay.
http://journalintime.com/archives/sites/clavint/ : Siti independent de redactors de jornaus
http://journalintime.com/archives/sites/jmag/ : Siti d’un jornau sus lei jornaus intims.
http://www.archivesdelavieprivee.ch/07/-links.html : Un recampament de sitis d’associacions e de centres dins Euròpa tota.
Lo tèma dau jornau es quauqua ren que m’a totjorn apassionada. Es la marca dau temps que passa e, s’es tengut regularament, la possibilitat de comprendre lo cambiament emocionau e sicologic dau teneire dau jornau (se dison “diarista” mai es un mòt qu’evòca un pauc lo mau de ventre per ieu…).
Es un genre ambé tant de ramificacions qu’es gaire possible de ne’n parlar dins un solet bilhet. Adonc me limitarai an una sola particularitat dau jornau tengut e publicat qu’es tanben desconeguda dau grand public : lo jornau personau publicat dins la forma de la benda dessenhada. Ne’n coneissi dos que se pòdon qualificar d’excellents. L’un ven d’un autor francés, Fabrice Neaud, l’autre es d’una autora americana, Allison Bechdel.
Fabrice Neaud Allison Bechdel
Totei dos an de ponchs comuns e de diferéncias. La mai granda es que se Fabrice Neaud a dau bòn botat son jornau en benda dessenhada de A fins a Z (Le Journal I, II, III e IV, publicats entre 1997 e 2002, un cas unenc dins l’istòria de la benda dessenhada e de l’autobiografia), Allison Bechdel se ne’n sierv solament per sostenir la biografia que faguèt de son paire (Fun Home, 2006) e puei de sa maire (Are you my mother ?,2012 ).
Totei dos an agut d’enfàncias problèmaticas. Neaud ne’n parla gaire mai sembla que foguèt abandonat per son paire e qu’aguèt de conflictes grèus ambé sa maire. Jamai se sentiguèt integrat dins l’univèrs de son adolescéncia. L’omofobia foguèt son quotidian. Bechdel creissèt dins un ostau d’intellectuaus gaire expansius au nivèu de l’affeccion. De mai, lo secret de la sexualitat de son paire, omosexuau atirat per lei jovents e que manquèt de se faire condemnar per corrupcion de minor, rendèt la vida a l’ostau pron estofanta. Totei dos son omosexuaus, ambé mai o mens de bonur dins sa vida privada. Totei dos son militants LGTB. Totei dos son dessenhaires e autors (ambé una especialitat granda en tant que pintre de retrachs en cò de Neaud). E totei dos an agut de problèmas de censura, d’ostilitat e de maufisança en cò de sei familhas e amics.
De saupre que lei jornaus intims pòdon estre un simple memòri coma pòdon estre una sòrga d’ànsia per lei gènts mencionats. Devon compausar ambé l’agach dau public sus d’afaires personaus expausats au grand jorn. Otto Frank, paire d’Anne Frank e depositaire de son jornau a la mòrt de sa filha, censurèt, a la premièra publicacion dau jornau, de passatges importants sus la sexualitat o sus leis autres residents de l’annèxa. En mai d’aquò, dins lo cas de la benda dessenhda, mai que per un racònte escrich, l’imatge possedís un poder terrible que fa crènher aquelei que son representats.
Allison Bechdel voliá dire sa vertat sus la messòrga e la dissimulacion qu’èra sa familha. Sa maire e son paire (enfin, mai la maire que non pas lo paire…) abalissián Allison e sei dos pichòts fraires (lo mai joine venguèt un musician coneissut) dins una vila que se pòu qualificar de “Hicktown” ais Estats units, es a dire una vila de pacans conservators. La vertadièra sexualitat dau paire foguèt una menaça sus aquela familha (mai que mai sus sa frema que deguèt viure ambé sei responsabilitats mairala e lo caractèr instable e agressiu de son òme). Bruce Bechdel morriguèt dins un accident (sa filha pensèt totjorn coma un suicidi) alara qu’Allison èra a l’universitat e que sa frema Helen li aviá demandat lo divòrci.
D’annadas puei, venguda “cartoonista”, Allison faguèt part a sa maire de sa volontat de dessenhar l’istòria de son paire. La maire se mostrèt indiferenta premier (vivián pus dins la vila dau paire) per fin finala ne’n faire de caucha-vièlhas. Allison Bechdel precisa pas çò que ne’n diguèron sei fraires mai sembla qu’èra pas de bòn. I aguèt la mema resulta quora s’attaquèt a l’istòria de sa maire. A l’ora d’ara lei dos libres son un succès e una comedia musicala ne’n foguèt tirada. La maire d’Allison es pus aquí per ne’n profiechar. De remarcar que lei gènts d’Allison s’èran rescontrat dins una representacion de Shakespeare que jogavan e qu’es ironic que son maridatge siegue sus lei plancas a l’ora d’ara.
Dins lo cas de Fabrice Neaud, la censura publica foguèt terribla. La rason premièra d’aquela agressivitat èra que dessenhava lei vertadiers visatges dei gents concernits e que donava sei pichòts noms (mai pas lei noms d’ostau, nimai lo nom de la vila onte se debanèron leis eveniments). De segur que la representacion grafica dirècta foguèt percebuda coma una menaça. De mai, botava en relèu l’omofobia e l’ipocrisia presentas dessota aquesteis eveniments personaus. Aguèt lo malastre de tombar amorós de quauqu’un que l’aimava pas. L’istòria foguèt empoisonada per l’intervencion d’amics de l’autra partida qu’arroïnèt la relacion. Quand Neaud vouguèt donar un sens a son auvari per lo biais de la benda dessenhada, foguèt victima d’una mena de campanha de denigrament demieg lo mitan estudiantin que frequentava. La batèsta foguèt penosa mai Neaud perveniguèt de sortir de son desert sociau, de tornar trobar de travalh e de laissar darrier un univèrs claustrofobic. E de publicar lei quatre volumes de son Journal.
Vos aconselhi donc aquesteis obratges se volètz una vision de l’escrich intim vengut public diferent dau ponciu corrent. Bona lectura !
Sara LAURENS