Amics occitans, la cronica Ribon-Ribanha d’ancuei, titrada « Mi dion Loís, ai dètz ans. » es prepauada da Gigi CIRRI, sòcia de l’IEO-06 que presenta lo sieu premier tèxte ancuei. Asperam tanben lu vòstres escrichs per li cronicas futuri, que sigon racòntes dau passat ò dau quotidian, articles jornalistics, galejadas, poesias, cançons, scenetas de teatre, bandas dessenhadi…
a l’adreça : ribonribanha@yahoo.fr
« La garderem ribon-ribanha, nòsta rebèla lenga d’Òc !
Calènas dau 2017
Mi dion Loís, ai dètz ans.
Ancuei es dimècres. L’i cau pas anar à l’escòla. Daumatge, m’agrada ben, l’escòla. Lu magistres son braves, li classas son ben escaufadi e a la cantina, lu pasts son pròpi boai.
Mas lo dimècres, l’escòla està barrada.
Alora m’en vau passejar en vila vièlha. Es lo temps de Calènas e dins toti li carrieras, l’i son totplen de lumes, de guirlandas, de saps blancs, de pichini maions de bòsc pleni de tant de merç da crompar, e dapertot de música…
L’i son tanben d’òmes vestits de roge, ‘mé la barba blanca, que li dion « Barba Calènas » . Mas ieu lo sabi, aüra, son pas vertadiers, son faus, pòdon pas esaudir lu vots, perqué quora ai demandat una pichina maion per ma maire, lu mieus fraires e ieu, l’òme roge es demorat nec e m’a dich : « Vorrii ben, pichonet mas pòdi pas faire aquò… » e m’a mes en man una saqueta de papilhòtas.
Mi plason la vila tota joioa, li gents que soguinhan, lu lumes, la música …
Ai caminat bessai un ora en tastant quauqui papilhòtas. Fin finala la nuech es venguda, calia s’arrecampar au nòstre, calia faire lo mieu travalh d’escòla per l’endeman.
Mas dins la veitura, l’i a pas pron de plaça. A ! non l’avii encara dich, mas lo nòstre es una veitura. Ma maire a de gaubi e a poscut cordurar de cortinas, avèm de cubertas e d’aurelhiers e lo frei es pas tant fòrt. E esto sera, l’i seràn de papilhòtas, li papilhòtas de Barba Calènas.
Gigi CIRRI
Questionari a prepaus dau tèxte :
1 – Entoratz lu articles definits dau tèxte.
2 – Dins la frasa : « Lu magistres son….. boai. » sotalinhatz lu adjectius. Coma si fòrman lu adjectius en niçard (règla generala e cas particulars) ? Donatz tanben lo nom de l’adjectiu invariable en niçard.
………………………………………………………………………………………………….……………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………….
3– Escrivètz li 4 fòrmas de l’adjectiu blanc :
m.s : ……………… m.pl : ………………
f.s : ………………. f.pl : ………………
4 – « Vorrii ben, pichonet mas pòdi pas faire aquò… » Conjugatz lu verbes d’aquesta frasa ai temps e mòdes dont s’atròvan. Donatz finda lo sieu infinitiu
………………………………………………………………………………………………….……………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………….
5 – Donatz li 4 fòrmas de l’adjectiu dins lo grope de mòts : « la vila tota joioa »
m.s : ……………… m.pl : ………………
f.s : ………………. f.pl : ………………
6 – Embé l’ajuda d’aquesti frasas çai-sota dire coma si fòrma la negacion en niçard : « Mas dins la veitura, l’i a pas pron de plaça. A ! non l’avii encara dich, mas lo nòstre es una veitura. »
………………………………………………………………………………………………….……………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………….
7 – Trovatz una seguida a l’istòria. (10 regas).
Joan-Pèire BAQUIE
Vequí lo travalh dei escolans de Bòn-Viatge per trovar de seguidas au texto de Gigi :
Aquesto sera, après lo mieu travalh d’escòla e la sopa dau past, ai manjat una papilhota denant de dumir e dins la nuech mi siáu desvelhat en una bèla maion au mitan d’un jardin embé totplen de flors e d’aubres. Avii de bèlhs vestits e embè lu mieus fraires jugaviam a la pesca ai granolhas en un pichin laus a costat de la gaudina pròcha.
Mamà avia una bèla rauba roja embè de flors blu e una bèla capelina sus la tèsta : lo gaug. Avia un grand soguinhe e faía de gests emb’au braç e laman !
Mas d’un còup, l’ai vista s’envolar en lo ciel tirada da doi àngels e aquí ai augut una bèla paur : mi siáu desvelhat tot en un còup : avii fach un beù e marrit pantais !!! e èri content de mi retrovar en la veitura embè ma maire e lu mieus fraires : toi ensems !!!
QUIQUÍ
Un jorn Loís s’en partèt embé sa maire si passejar en campanha .
Sus la plaça dau vilatge veguèt un papeiron dont li èra escrich « Si cerqua un espicier per la comuna » . Podètz estaire en la pichina maion sobre l’ espiceria per un fit modest .
La maire de Loís si presentèt e siguèt causida .
Ensinda la familha entiera trovèt una maion e la maire posquèt travalhar e viure au vilatge .
Françon .
Din la nuech, un lume blu m’a desvelhat. Mi pensavi que faíi un pantais. Mas non, èra la fada blu, qu’avia finit lo sieu travailh embé Gepetto, lo fustier.
Avia encara un pauc de podra màgica, qu’avia transformat Pinocchio en pichin òme. La fada jetava la podra da pertot sus la veitura de ma maire, n’i avia totplen . Et lo miracle s’es debanat. Enfin esquasi : la nòstra veitura auguèt quatre pneus nòus e de cortinas en dentèlas . La fada si fa vièlha.
Crestian
Per Calènas si pòu pantaiar : Bessai mon paire troverà un travalh la setmana que ven, aurem de sòus, ma maire porrà cercar una pichina maion. Durmirai dins un liech ‘mé des lançòus sota li cubertas, aurai un cambra per ieu !!! Li cortinas seràn pauadi sus de fenèstras dau bòn.
Marie-Dò