Vaquí la cronica setmanièra de l’Agachaire d’aquest diménegue (dimenge) dins « La Provence », edicion deis Aups. Per informacion, aquesta cronica comencèt, l’i a mai de vint e cinq ans, lo 8 de junh de 1997. Òsca !
Cronica dau 30 d’abriu dau 2023 en lenga nòsta per l’Agachaire
Bèstias d’ara e d’aièr
M’aviso que fai sièis mes que vos parlo de bèstias. De bovina de’n promier, puei dei misèrias que favon lo monde ais cats autre temps (pas soncament en Provença, mai l’i eriam pas lei darriers…) e dau bestiari utilisat dins lei circs.
Ai puei escrich des chivaus, e de sa plaça especiala despuei de sègles (emai de millenaris). L’i tornarai, mai devo rapelar que lo rapòrt qu’avem ambé lei bèstias, a plus ren a veire ambé ce qu’èra quand èro pichòt, emai encara pron grand.
Un exemple ? Lòngtemps, dins totei nòstei mercats, l’i aviá de plaças ò de cantons reservats a la venda de bèstias viventas. Aqueles que crompavon mai que mai de païsans, coma lei fedas ò les chivaus, qu’èra d’abòrd per metre dins son tropèu ò les utilisar. Mai subretot lei lapins e lei galinas, gaus e polets, que podián anar a son clapier ò a son galinier, mai que de tot biais èra per lei manjar. E per aquò, faliá ben començar per les tuar…
Encuei, quauqu’un que vòu manjar un lapin ò un polet, li vendrà pas a l’idèia de lo crompar viu, e lo tuar puei per lo cosinar. De tot biais ne’n trobarà pas au mercat, alevat dins de fieras onte podrà crompar quauqua galina per agueu d’uous, coma aquò es en trin de tornar de mòda. E lo polet, lo cromparà plumat, vuejat, estacat, lèst per coire… Se l’a pas crompat dejà rostit e lèst per metre sus taula…
Jean Yves ROYER