Vaquí la cronica setmanièra de l’Agachaire d’aquest diménegue (dimenge) dins « La Provence », edicion deis Aups. Per informacion, aquesta cronica comencèt, l’i a mai de vint e un ans, lo 18 de junh de 1997. Òsca !
Cronica, dau 03 de septembre dau 2018 en lenga nòsta per l’Agachaire
La Lúria
Aqueste Quintidí 25 de Termidòr, lo calendier revolucionari lo consacra a la lúria, que li diam pereu la loira (en francés « la loutre »).
Notarem que la forma lúria ei soncament provençala, e qu’ei sota aquela que Mistral li dona sa significacion de bèstia amfibia que se noirisse de pèis. E tot gròs manjaire de peissalha, emai fuguèsse un òme, l’òm li dirà de lúria. E aquò vau per tot gròs manjaire, qué qu’engoligue (e pron que se vegue), coma quand dins sa Comediá a sièis personagis Gaspard Zerbin, au sègle XVII, fai dire a Gorgolet, respondent a Monsur Morfit, qu’a una « cara de lúria ».
Un autre sestian d’aqueu temps, Glaudi Bruèis, utilisa tanben aquela comparason quand, parlent dau paure malaürós que se marida, Farlin assegura que « Quand seriá gras coma una lúria, Dins quatre jorns vèn coma un pic. » E Borgau aponde : « Lo fan tant jugar au paufic, Qu’es fòrç’enfin de venir maigre. » Mai lo mot a encara un autre sens figurat, que Mistral nòta a la forma « loira » : una frema de marrida vida, una putan…
De tot biais, òme gras ò ben panturla, aquò mòstra qu’autre temps lei gents sabián ce qu’èra una lúria e la vida que menava. Quasiment despareissuda a nòsta epòca, despuei qu’es una espécia aparada comença de tornar un pauc, coma son collèga lo vibre. Mai sa familha es encar luenh de se far grassa !…
Jean Yves ROYER
