Dins lo quadre dei cors de lenga de l’IEO-06 a Niça lu escolans deuguèron escriure en quauqui regas una istòria partent de 4 imatges e dei consignas seguenti :
– Metre en òrdre lu imatges : 1, 2, 3, 4, e contar una istòria ( identificar lo decòro, lu personatges, lu sentiments dei protagonistas…)
– Inventar ò imaginar de situacions parieri (decontectualizacion).
– Inventar una fin (De que si passa après ?).
Qué de nòu ?
Gerald : Que de Nòu ?
D’abord, cau dire que siáu au consèu sindical dau nòstre immòble.
Lo dissabta de la Sant Valentin, audi picar a la nòstra pòrta a 7H30 dau matin, un afitaule mi ditz de venir veire au plan-terren, l’i a de cascadas d’aiga que son caladi au travèrs dau plafon de l’entrada sus tres mètres de longuessa, aquò a durat tota la nuech. Mi viesti a tota velocitat, li dii « anèm copar l’aiga dei doi immòbles ». Li fau veire lo luec per fermar li vanas.
Pi mi precipiti au telefòno per cercar un plombier, aquelu de la lista afichada dins l’entrada non repòndon, lo sindic es barrat lo dissabta. Finalement, una idea mi ven, conoissi una plombiera, li telefòni e mi manda doi òmes una vintena de minutas plus tardi, ela estent oucupada, vendrà l’après-miegjorn en renfors.
Cercam l’origina de l’escorrença. Es au premier plan, la colona principala qu’es fenduda, aquò a causat un cortcircuit, plus de lutz dins l’escalier, plus d’ascensor, lu garatges son inondats. Lu plombiers an travalhat fins a 8 oras dau sera que li a fach trencar li lauvas, per faire una reparacion provisòria per fin d’aver d’aiga per lo diménegue denant de faire diluns la reparacion finala.
L’ascensor non a poscut èstre reparat lo diménegue, l’i avia d’aiga dins lo local tecnic. A caugut pompar l’aiga per finir la reparacion lo dimarç, siam restats quatre jorns sensa ascensor, 5 plans a montar despí lo garatge !
Totplen de mesteirants son venguts, aquò a pilhat la setmana per tornar dins l’òrdre, mas es pas finit, s’està a reparar lo plafon de l’entrada e refaire lo circuit electric. Orosament l’immòble es ben assegurat !!!!!
Pichina istòria dei glacets
Per alestir lo cors de lenga de l’IEO-06 a Bòn-Viatge, après dei vacanças de febrier, faguèri quauqui pichini recercas sus l’istòria dei glacets.
En lo 400 denant Crist, lu Perses inventèron un aliment refreiat qu’avia per nom lo faludeh, fach d’aiga de ròsa e de fídels. Aquest plat brimós èra servit a la familha reala dau temps dei estius. Lu glacets èran mesclats embé de safran, de frucha e d’autres savors.
Sabèm qu’Alexandre lo Grand estimava la nèu e la glaça aromatizadi au mèu. Ipocrata, lo paire de la medecina moderna encoratjava la sieu pràtica a manjar de glaça.
En la Bibla si ditz que lo rei Salomon aimava li bevandas glaçadi, sota de l’emperi roman Neron Claudius Caesar (54-86 après de JC) mandava de corsiers querre de nèu en li montanhas qu’èra pi mesclada embé de jus de frucha, una mena de la nòstra grata-queca d’ancuei.
Marco POLO (1254-1324) torna en Itàlia dei sieus viatges embé cen que podèm sonar lo sorbet, un mesclum congelat de lach e de ris.
Au sécolo XVen lu imperators Mogòls utilizavan de cavaliers per menar la glaça a Deli dont èra utilizada en de sorbets a la frucha. Lo vocable sorbet ven dau turco chorbet ò sharbet que ven si-meme de l’arabo chorba (bevanda a la frucha, sopa).
Lu istorians si pensan que la recepta a evoluat per venir una crema glaçada au sécolo XVIen.
Catarina de Medicis quora si maridèt embé Enric lo segond en lo 1553 metèt au menú de glacets lu famós gelati italians. Caurà aspera lo 1660 per fin que lo glacet vengue una utilizacion grand public embé l’invencion de la premiera glaciera a París e l’utilizacion de la glaça viva e pas plus de nèu.
Lo premier cafè-glacier siguèt dubert en lo 1686 avia per nom lo « Procope ». La meleta norvegiana siguèt inventada en lo 1867 a l’ostelaria dau Grand Hôtel per Balzac (ren da veire embé l’escrivan).
En rason dau sieu cost, la crema glaçada siguèt un dessert per lu rics fins en lo 1880.
La premiera usina de fabricacion industriala durbèt en lo 1851 a Baltimore e en lo 1860 la machina frigorifica siguèt inventada dau francés Carlo Tellier.
Ancuei lo monde manjan de glacets quau que sigon la sason. En cada caire dau centre ciutat s’atròvan de glaciers per regalar pichoi e grands.
Esperi qu’aquesta pichina istòria dei glacets vos augue fach venir l’aigueta. Vos desiri una bòna degustacion.
Joan-Pèire BAQUIÉ lo 1ier de febrier dau 2022
Crestiana : M’en avisi d’una fes que siáu anada embé una amiga faire lo giro de la penísola de Sant Joan Cau Ferrat.
Un jorn plen de soleu e la mar tant que si ve. En camin, vegueriam de maions mai bèli l’una que l’autra …
Coma èra dau temps que venaviam de crompar la nòstra (que la deviavam pagar a termo e finda faire toplen de fres per la retaconar) aviavam «pas un pítol per faire balar un garri » coma diía mon paigran …
A veire aqueli “ vilàs” de luxo en riba de mar mi sentii ben desfavorisada e la mieu bila non si calava.
A miegjorn si siam messi a la sosta pròche dau barri d’una d’aqueli maions fastuoï per dinnar a l’escotisson.
Alora, avèm audit de crids raucs coma aquelu d’una bèstia fera …En s’avesinant per veire, avèm trovat qu’èra una pichina filha de quatre ò cinc ans, legada sus d’una poltrona que “parlava” a una frema (sa maire, bessai ?)
Tot en un còup, minga convuèia e convòtisa mas mi venguèt un gonfle de plorar per aquesta pichina e lu sieus parents qu’auguèsson sensa dubi vorgut èstre a la mieu plaça embé doi enfants ben ardits, una fortuna mai envidiable de la sieua.
Aquò m’a fach una bèla liçon de vida e, lo cas venent, l’i pensi encara quora mi fa da besonh.
QUIQUÍ : Siam a la Colmiana dont Joan-Ives e Janeton fan d’esquí !
Ren de mièlhs per parlar de glacets qu’una jornada a la nèu !
A passat temps, aquí, segurament, lu gents talhavan la glaça en montanha per la pòrtar en lu vilars e en li vilas per conservar la manjuca e lu glacets mi pensi son venguts après !!!
En lo mieu temps quora èri una pichina filheta que jugavi embé ma sòrre a la mercanda, non si manjavan pas tant de glacets : nautres que viviavam en un endrech isolat, a costat de Var coma lo vos ai ja dich, a la companhia de l’aiga, lo venditor de glacets venia qu’un còup l’an, d’estiu, e per nautres èra una fèsta de manjar aquestu glacets, deliciós a la nòstra gargamèla non accostumada a tant de plasirs gustatius !!!!
Alora capissi ben que l’enfant qu’a doi parts de glacets siguèt gilós de l’autre qu’en ne’n a quatre, mas tot aquò es un afaire de quantitat, e bessai qu’un dei enfants fin finala aurà mau de ventre !!!!!
Crestian : » Qué bèla jornada ! Siam d’estiu, dins lo parc passejan li familhas embé lo pichon. La forest es pas ben luenh e lo negòci de glaças fa bòna fortuna. Lo jove Jousé a demandat a son paire e a sa maire de li crompar una bòna glaça. E lo vequí au mitan dei sieus parents lo soguinhe ai labras. Pensa bessai au sieu cors de música que pilha cada setmana, embé JP, lo professor de saxofòno que li empara lo solfege. Cròma, dobla cròma, e la blanca que vau doi negri.
Mas cu es a costat ? un cambarada de classa embé una glaça ? Segur que a lo drech mas perqué sus lo bescutin si tròvan 4 bòchas ? Lo mercand m’a pas demandat se volii 4 bòchas, me n’a donat doi e basta. »
« Es pas possible una caua ensinda, es de favoritisme » diguèt Jousé !
Mas lu sieus parents intervenon sus lo còup : « Cau pas èstre gilós, Jousé, bessai qu’es lo sieu natalici ancuei, bessai qu’es tornat a maion embé un bòna nòta en música, bessai qu’es un jorn de fèsta per eu, bessai…
« Avètz rason, respònde Jousé, es ancuei qu’es naissut lo sieu fraire e mi pensi que la sieu familha a vorgut festejar aquò ! Lo vau anar felicitar.
Françon: Cadun lo sieu camin
La beutat dei doi enfants si ve en lu uelhs . Un es blanc, l’autre negre.
Lo pichin enfant blanc sembla pensierós, lo pichin enfant negre urós .
Lo bònur es de regarjar au dintre, e non de si pensar que lu autres son mai urós, perqué non lo podèm saupre.
Vau dire que lo camin de cadun es diferent e que cau estre urós embé cen que ti dona la vida.
Un enfant si passeja embé lu sieu parents . An crompat una glaça qu’a doi perfums e lo pichon si va esperlecar.
A costat, passa un enfant que ten una glaça qu’a quatre perfums embé un bescutin.
Lo pichon enfant blanc regarja e a envuèia d’aver aquesta glaça.
La maire lo fa avançar e passar lo sieu camin.
Choaseta : PAU EN VACANCAS
Pau e lu sieus parents son partits en vacanças au Senegal. Si son vestits en toristas, de blanc per lo sieu papà e Pau, Ròsa, la mamà, es vestida de blu.
Si van promenar dins un parc animalier, fa caud.
En sortent, Pau ve una cabana que vende de glaças. Sùbiti, Pau n’en demanda una. Lo sieu paire va li crompar una glaça embé doi bòchas : chicolada e fresa. Dau temps que lo paire s’està a charar embé lo venditor, Ròsa comença de partir.
Alora, Pau s’avisa d’un jove senegalés portant un cornet dins la sieu man seneca embé quatre bòchas de sorbets. Pau es un pauc gilós de veire aquest gròs cornet. Mas, lo jove a un pichin soguinhe e Pau si ditz que, bessai, porrà devenir un amic per lo temps dei vacanças.
Marie-Do : La glaça
Coma es bòna aquesta glaça. Enzo manja doi bochas vanilha e chicolada e regarja Màrio que tasta mai que d’un esperfum. Es pas content mas si pensa :
« Per un còup va ben ma cau faire mèfi de n’en faire una costuma ! » A rason !
Ancuei de mai en mai lu gents son gròs e soventifès lu joves. Perqué ?
Manjan un molon de sucre dins li bevandas, còca , sodà, de bònas, de pastissons, de chicolada
lo sera davant la television, e non bolegan de tròup.
A maion si fa de mens en mens de coïna embè de liumes frescs, coma si faía d’un temps, si crompa de plats lèsts embé tròup de sau, de sucre, de sauça. Tot aquò per faire vito ganhar de temps.
Quora lu enfants revenon de l’escòla per la merenda manjan de pastissons, encara de sucre !
La frucha es cara, es ver mas ben milhor que toi aquestu dessèrts que si veon dins lu « supermercats ». Pensi que lu parents deurian educar lu sieus pichoi a ben manjar ; non lu menar soventi-fes au « Mac Do ».
Lo nombre de gents pansuts aumenta en França es pròpí grave perqué aquò es acompanhat de maladias cardiaqui, dei artèrias, de diabetas.
Alora Enzo doi bochas de glaça de temps en temps fa pas de mau.
JPB : En li annadas dau 1950 demoravi au camin de l’Aubre Sotran. Cada an si viravan lu Mais en lu quartiers. En lo nòstre n’i èra un, mas la costuma volia que lo monde anèsse visitar en fin de mes un ò doi autres Mais, istòria de veire cen que lu autres avian alestit mas finda per donar d’ideas novèli per un autre an ai organizators de la fèsta.
Doncas un sera de mai, la familha BAQUIÉ s’en partèt a pen despí lo camin de l’Aubre Sotran fins en plaça Galibardi dont un Mai tronejava au mitan de la plaça. Ieu èri pichin e per mi faire caminar, lu mieus parents mi faguèron promessa d’un glacet sota dei arcadas de la plaça.
Morre lec qu’èri, demandèri una estrelescada compauada de doi bescutins e de crema glaçada au mitan a la flor de lach. Lu mieus parents elu si mangèron una cassata italiana a basa de ricòta e de frucha confida.
Una glaça per lo mens doi còups mai gròssa que la mieua. Vos dii pas la tèsta mieua e lu doi pams de labras que faguèri.
Cada còup que passi en plaça Galibardi, pensi en aquelu temps dont lu glacets èran quists, estent que de refrigerator n’aviavam pas ni manco de glaciera que soleta Madama Marie que travalhava a la Bièrra Rubens n’avia una. De temps en quora nos regalava un tròç de glaça viva e mon paigran mi faía una grata-queca a la menta que faíi durar dins lo gòto per esperlongar lo plasir.
La Gratta au Bd Stalingrad
NOS AN ESCRICH :
Carlòta : Que bèlhs textos avez toi escrich ! Mi siáu regalada…. Esperi èstre dei vautres lèu lèu ? Mi manquatz tant !!! Coratge Carlòta ! Vas pas ti laissar anar a la melanconia….!
Compliments amics!
Baietas de Carlòta 🥰🥰
JPB : Merci totplen Carlòta. Finda nautres asperam de ti veire d’aqui gaire. La baieta !