De diménegue, vos prepauam de retrovar li cronicas anciani de l’Agachaire e, per aüra, aqueli publicadi tra lo 2005 e lo 2008 dins « La Provence – Edicion deis Aups ». Vequí aquesta setmana una compilacion dei cronicas que pareissèron au mes de julhet dau 2007. Òsca !
Encar de lavanda…
Chronique du samedi 7 juillet 2007 en lenga nòsta
Aviáu dins l’idèia, lo còp passat, de tornar sus lei 10 ans d’aquesta cronica, mai bota : passat lo sant, passat la fèsta.
E puei fau dire que l’actualitat de la setmana m’a donat de matèria. Avèm poscut legir dins nòste jornau, a prepaus de la bèla fèsta dau blat tenguda a Valençòla, qu’un de nòstes grands especialistas provençaus dau vin prepausava, « per de dire d’esplechar les especificitats dau terraire », de faire lo còp que vèn de pastas a la lavanda…
Ne’n vaquí una d’idèia ! Faudriá prepausar pereu, dins lo meme biais, ai gens dau Nòrd de faire de pastas au carbon, ai Gascons de Lacq les pastas au petròli, e ai gènts de Somièras una saussa ambé sa famosa tèrra, tant bòna per levar lo gras : aquò vò que vos lei fariá leugièras, les pastas !…
Me diretz bensai que tot aquò se manja pas ? Mai justament : la lavanda nimai…
E dins lo meme jorn, a una autra pagina, parlavon de la sortida, per un fabricant de ròdas de veituras, d’una goma perfumada a la lavanda, que son odor se sente a 10 mètres a l’entorn de l’autò…
Veso dejà l’espectacle : a la sortida de la fèsta de l’an que vèn, quauqu’un que se serà fach una gròssa ventrada de pastas a la lavanda, se fague espoutir, sus la rota au mitan dei lavandas en flors, per un menaire ai ròdas lavandisadas… Aquò vò que seriá un accident ai sentors provençalas !
Lo Jorn de l’Alhet
Chronique du samedi 14 juillet 2007 en lenga nòsta
Aqueste 14 de julhet, jorn de fèsta republicana se n’i a un, ei ben lo moment de regardar la data qu’aquò nos fai au calendier revolucionari : siam lo 27 de Messidòr e la Republica, quand èra joina e que voliá mandar totei lei sants e santas ai bordilhas de l’istòria, aviá chausit de consacrar aqueu jorn a l’alhet.
Aquò pòt adonc permetre a tot bòn Provençau de faire pròva, en meme temps, de patriotisme republican e provençau, en se mangent un bòn alhòli qu’es considerat, despuei dejà mai de 300 ans, coma lo plat nacionau de la Provença.
E a la fin, per restar dins lo ton, perqué pas cantar una des cançons que l’an celebrat ? Despuei lo « Molin d’òli dau mas d’Escanin », dau Charlon Rieu, onte, coma cadun saup, se manja l’alhòli totei lei matins, jusqu’au famós « Zou, zou, zou, un peu d’aïoli » de Sarvil e Scotto. Per se’n tenir ais paraulas d’aquesta (que retrobaretz facilament sus lo Net se les avètz oblidadas), vanta lei vertuts de nòsta saussa dins de tèrmes que mòstron ben que, a costat d’ela, nòste modèrne Viagra fai quasiment figura de calmant…
Ne’n vaquí un tròç, revirat en provençau : « Quand de còps, pròchi Tonieta / vos sentiretz raplaplà / e que davans la paureta / passètz per un gròs fadat / Sensa esperar / Vos far donar / De fortifiants / Prenètz subran : / Zo, zo, zo, un pauc d’alhòli !… »
Lo Jorn dau Melon
Chronique du samedi 21 juillet 2007 en lenga nòsta
Encuei, 3 Termidòr de l’an 215 de la Republica, ei la fèsta dau Melon.
Vaquí un tèma vos ne’n podriáu parlar d’oras de temps, e debanar totei lei varietats tradicionalas que, de l’escrich au verdau, a cha pauc, laisson la plaça a una mena de cantalop estandardisat que, fuguèsse ieu un lop, me fariá puslèu bramar que cantar !
Es pas que l’i aguèsse plus gis de bòns melons dins nòste païs. Mai per començar, coma la totalitat dei fruchs e dei lieumes que vos vendon a l’ora d’ara, vos lei sòrton avans la sason, e quand ei lo moment que son enfin bòns, an dejà passat a d’autres… E meme aqueles qu’espèron la bòna sason, ben sovent vos lei ramasson que son pas encar madurs.
Mai au mens aquò nos vau, per ara, un espectacle fòrça amusant sus nòstei mercats. Sabo pas cu’s qu’a imaginat lo promier de dire a de toristas que, per sacher s’un melon èra bòn, li faliá sentir lo cuou. De tot segur un bèu galejaire… Mai an totes pitat, e despuei n’i a pas un, que per faire lo sabentàs, crompa pas un melon sensa li metre lo nas au cuou. E de que volètz que sente lo cuou d’un melon, autrament que lo melon ?
En tot cas, aquò vos dona lo biais de conóisser, ren qu’a la vista, les indigènas que rescontraretz. Son aqueles qu’au melon li regardon lo pecolh, per veire s’es a mand de se destacar, e que lo peson discretament dins sa man…