Vaquí la cronica setmanièra de l’Agachaire d’aquest diménegue (dimenge) dins « La Provence », edicion deis Aups. Per informacion, aquesta cronica comencèt, l’i a mai de vint e sieis ans, lo 8 de junh de 1997. Òsca !
Cronica dau 11 de febrier de 2024 en lenga nòsta per l’Agachaire
La lenga dei jusieus (3)
Aqueles tèxtes, escrichs per de crestians, mai que fan parlar de
jusieus, son fòrça interessants.
D’abòrd, nos dònon a veire un parlar diferent, que posquèsse èstre
identificat per les crestians coma lo parlar dei jusieus. Aquò nos
mòstra qu’avián un biais de parlar, qu’òm lo podiá notar dins
l’escritura. Emai que vivián ensems, pron pròchis per qu’aquela
recconoissença fonccione. Causa indispensabla, d’abòrd
qu’aqueles tèxtes an totes una dimension critica e subretot satirica,
sovent comica.
N’avem remarcat de trachs a prepaus dei Novès de Conversion,
coma lo passatge de « jamai » a « chamai » e de « gent » a
« chent ». L’òm deu l’i apondre les infinitius en -ar venent de -er :
canta(r) dona sistematicament cante(r). Son les causas lei mai
vesedoiras, mai n’i a pron d’autres. E, subretot, se l’i atròba de
mots d’ebrèu, prononciats a la provençala.
Aqueles ebraïsmes son especialament nombrós dins les « Prònes
dei jusieus », e l’òm pensa ara que, fin finala, aqueles tèxtes,
presentats tradicionalament coma de faus sermons, imaginats per
de crestians per se garçar dei jusieus en temps de caramentrant,
serián ben de literatura carnavalesca, mai jusieva a l’origina.
Enfin avem una òbra escricha per un jusieu que s’adreiça a d’autrei
jusieus : « Harcanot et Barcanot, ou la Méfila de Carpentras au
XVIII e siècle ».
(De seguir)
Jean Yves ROYER