Vaquí la cronica setmanièra de l’Agachaire d’aquest diménegue (dimenge) dins « La Provence », edicion deis Aups. Per informacion, aquesta cronica comencèt, l’i a mai de vint e sieis ans, lo 8 de junh de 1997. Òsca !
Cronica dau 28 d’abriu de 2024 en lenga nòsta per l’Agachaire
Pagnol e lo provençau (3)
Adonc, l’entrevistaire li faguet puei la demanda que s’impausava,
après qu’aguèsse respondut que sabiá parlar provençau (reviro de
segur) : « E siatz jamai estat temptat d’escriure en provençau ? ».
Vaquí ce que respondet Pagnol :
« Nani, d’abòrd que me sembla qu’es pas una lenga d’idèias… Es
pas una lenga per exprimir d’idèias, mai puslèu de sentiments,
parai ? de sentiments fòrça simples. E puei, perqué escriure dins
una lenga que l’òm liège tant pauc ? »
Se la segonda part de la respònsa se pòt entendre (a escriure, tant
vau que siegue per posquer èstre legit per tot plen de monde,
puslèu que per pas gaire), es puei pas tròp gloriosa. Es pereu dire
que raportarà pas tant de sòus… Mai a’n aqueste moment, vau
mielhs escriure en mandarin, en espanhòu ò en anglés… Lo
francés, eu, vèn soncament en quingena posicion !
Subretot, es pas una rason per despreciar la lenga nòsta, mai que
mai amb un argument tant paure, impossible d’afortir seriosament.
Cu dirà que Mistral, per parlar que d’eu, a jamai exprimit que de
sentiments simplàs ? Fau jamai aguer legit Mirèlha ni Lo poèma dau
Ròse per debanar de colhonitges pariers (emai Giono aguèsse dich
encar pièger). Ni lei molons de libres sabents escrichs en òc
despuei un milenari. Mai aquí, França fai tot ce que pòt per que se
sachèsse pas, e l’i capita perfiechament…
(De seguir)
Jean Yves ROYER