Per ben prononciar lo niçard
L’accentuacion
Lo niçard coma toi lu dialectes de la lenga d’òc, es una lenga paroxitonica, es a dire que lo mòt es sovent accentat sus l’avant darniera sillaba. Es aquò que li dona cen que dion una mùsica coma dins una cançon.
Aquest accent d’intensitat ò tonic es dich « prosodic ».
Regla generala per ben prononciar lo niçard :
1- Lu mòts acabats per una vocala son accentats sus l’avant darniera sillaba. (Son de paroxitons) :
Exemples : cadiera (chaise), taula (table), libre (livre).
– Mefi ! lo « s » dau plurau dei noms (que non es prononciat en niçard) es pas pilhat en còmpte :
Lo libre (le livre), lu libres (les livres).
2- Lu mòts acabats per una consòna son accentats sus la darniera sillaba. (Son d’oxitons) :
Exemples : liech (lit), camin (chemin), cantar (chanter), vengut (venu).
– Mefi ! la mieja-consòna es considerada coma consòna :
Exemples : burèu (bureau), cavau (cheval) jamai (jamais)
Excepcions :
– a) Li formas verbali acabadi per « s » e « n » an l’accent sus l’avant darniera sillaba.
Exemples : cantes (tu chantes), beves (tu bois), duermon (ils dorment), finisson (ils finissent)
– b) Per toi lu autres cas, l’accent prosodic es marcat per un signe diacritic (accent sus la letra) :
Exemples :
– aquí (ici), aquò (cela), café (café)
– créisser (croître, grandir), Dàvid (David), àngel (ange)…
3- Li son encara d’autres mòts que son accentats sus l’antepenùltima sillaba (Son de proparoxitons). An toi un signe diacritic sobre lo mòt.
Exemples : mànegue (manche d’outil), mànega (manche d’habit), Mónegue (Monaco), píbola (peuplier), diménegue (dimanche), làgrima (larme), arèndola (hirondelle), améndola (amande), gramàtica…
Joan-Pèire BAQUIÉ IEO-06