Vaquí la cronica setmanièra de l’Agachaire d’aquest diménegue (dimenge) dins “La Provence”, edicion deis Aups. Per informacion, aquesta cronica comencèt, l’i a mai de dètz-e-nòu ans, lo 8 de junh de 1997. Òsca !
Cronicas, dau 04 de setembre de 2016 en lenga nòsta per l’Agachaire
Un 4 de setembre
Eriam a Marselha en 1892, e lo 4 de setembre ailà naissiá d’un paire que vendiá d’amendas as Ais e d’una maire marselhesa, un dròlle que lei Milhaud li metèron Dàrius. Lo paire èra d’una vièlha familha jusieva de la Comtat, musician coma la maire. S’estonarem pas adonc de veire lo pichòt venir musician, un des pus grands qu’agueriam en Provença.
Dins una de ses òbras les pus celèbras – e lei mai provençalas – « La cheminée du roi René », caup un problèma que m’a sempre tafurat. Non pas per sacher ce qu’èra aquela chaminèia, qu’avèm aicí un pauc de’n pertot de « chaminèias dau còmte », ò de « la rèina Joana ». (Sus lo Net vos explicon qu’aquò vèn dau francés « cheminer », e qu’es adonc un encaminament !…) De tot biais Mistral ne’n baila d’unei detalhs : qu’ei lo nom sestian d’una passejada au miegjorn dei barris que lo bòn rèi, dién, l’i veniá se solelhar, e charrar ambé lo pòble.
Nani, lo problèma es aqueu dau nom dau quatren moviment de l’òbra, que se sòna « La Mausenglade ». Es clar que se deu entendre « la mau cenglada » (en francés « la mal sanglée »), mai ne’n siam gaire mai avançat. Mistral ne’n dona un exemple dins un tèxte de 1665 («Éu neissèt à la mau cenglado / Dins uno salo tapissado », que se garda ben de lo revirar… Lo tèxte entier mòstra que se tracha de la naissença d’un ai. Mai après ?…
Jean-Yves ROYER
