Vaquí la cronica setmanièra de l’Agachaire d’aquest diménegue (dimenge) dins “La Provence”, edicion deis Aups. Per informacion, aquesta cronica comencèt, l’i a mai de vint ans, lo 18 de junh de 1997. Òsca !
Cronica, dau 17 de junh dau 2018 en lenga nòsta per l’Agachaire
La Peuna
Esta setmana, serem mai dins les plantas, d’abòrd qu’aqueste Nonidí 29 de Prairial, lo calendier republican l’aviá mes sota lo signe de la peuna (en francés « la pivoine »).
S’es ara plus tròp conoissuda per aquò, fuguet lòngtemps una planta essencialament medicinala, coma o disiá dejà son nom, qu’en grèc ancian « paeonia », que n’avem fach peuna, voliá dire qu’èra bòna ansin.
Dins l’Antiquitat, èra de’n promier una des èrbas dei fremas que, per li facilitar lei flors, ne’n bevián de granas picadas dins de vin. E tant en cò dei Romans puei coma dei Grècs avans, èra curiosament associada per la culhir au picatàs (en francés « pivert »). La faliá pas derrabar de jorn, que se lo picatàs vos vesiá en trin de ne’n prendre de granas, vos atacava les uelhs per la defendre, e riscaviatz de ne’n perdre la vista ! E se ne’n talhaviatz lei racinas, aquí ei lo trauc dau cuou que vos anava sortir defòra !… Adonc li faliá anar de nuech, ce que deviá puei èsser pas tant comòde…
Tanben, l’associavon a la luna, que disián que creissiá e demenissiá coma ela. D’aquí un emplec per lei fèbres d’un jorn l’autre non, que sonavon pereu fèbres d’accès, emai d’unei botons.
En Provença nauta, una tisana de sei flors, l’òm afortissiá que vos fava dormir. Emai pareis qu’èra mai ò mens ipnotica. Mai aquò, benlèu que o faudriá pas dire…
Jean Yves ROYER
