Vaquí la cronica setmanièra de l’Agachaire d’aquest diménegue (dimenge) dins “La Provence”, edicion deis Aups. Per informacion, aquesta cronica comencèt, l’i a mai de vint e un ans, lo 18 de junh de 1997. Òsca !
Cronica, dau 06 de septembre dau 2018 en lenga nòsta per l’Agachaire
Lo Milh
Amb aqueste Duodí 2 de Fructidòr, entamenem lo darrier mes dau calendier republican, que fai lo dotgen còp a-de-reng que serve de tèma a la cronica agachairèla, e lo vint-e-uechen (sus trenta-tres) despuei lo començament de l’annada, la mai republicana qu’ai agut cronicada ! Ei dedicat au milh (« millet » en francés), que per donar una grana pichoneta, a pasmens una plaça dei bèlas dins nòstes tradicions e dins sei dires.
L’expression la pus comuna que ne’n parla, es aquela que ditz d’una persona qu’un ren li fai paur : « Un gran de milh li tapariá lo cuou ! »… E de segur que fau que lo sarrèsse per lo faire venir tant pichonet ! N’ai agut entendu una varianta que disiá : « Li aurián tancat una ouliva dins lo tafanari qu’auriá fach d’òli ! » manifestament aplicada a una paur pas tant granda, ò a quauqu’un d’un pauc mai coratjós…
Una autra es per exprimir l’idèia d’una causa pichonetona, gaire mai que de parpèlas d’agaças, ò de regardèlas se l’òm parla de manjar : « Es un grand de milh dins la gola d’un ase ! »…
L’òm ne’n bailava pereu ais aucèus, que son puei pas tant galavards mai, autre temps, lo milh èra subretot utilisat en cosina per faire una mena de polenta, tractada principalament en dessèrt. D’aquí son nom de milhàs, ò de milhasson, que passet puei au « blat turc » quand fuguet vengut des Americas.
Jean Yves ROYER