Vaquí la cronica setmanièra de l’Agachaire d’aquest diménegue (dimenge) dins « La Provence », edicion deis Aups. Per informacion, aquesta cronica comencèt, l’i a mai de vint e quatre ans, lo 8 de junh de 1997. Òsca !
Cronica, dau 27 de febrier de 2022 en lenga nòsta per l’Agachaire
S’es passat un 27 de febrier
Rapòrt a dimenge passat, s’aquò nos fai una setmana de mai, ei dos ans en arriers que vau tornar encuei. Valent a dire a 1594. Lo jorn que lo rèi de Navarra, lo protestant Enric lo tresen, venguet lo rèi de França catolic Enric IV.
Franchimand e catolic, sa fe pasmens aviá sovent falhit, d’abòrd que ne’n cambiava per lo seisen còp ! Mai bota, devem ben reconóisser qu’èra la darriera e que, catolic tornat una vegada de mai, catolic demoret desenant tota sa vida, emai aquesta fuguèsse puei abreujada coma l’òm saup. Ansin posquet se faire sacrar rèi de França, emai fuguèsse estat catolic que despuei gaire mai de sièis mes. Mai que lo siegue agut estat mai que d’un còp dins lo passat, de tot segur que n’auràn tengut còmpte, e apondut totei ses annadas catolicas en oblident les protestantas…
Ara, es qu’aviá agut dich vertadierament que París valiá ben una messa, ne’n sabem tròp ren. Mai nos fau ben avoar que la formula resuma pron ben la situacion, coma o son sovent lei mots istorics, prononciats ò non.
Coma que siegue, aquel anar-venir entre lei doas religions enemigas fuguet manifestament la causa de sa tolerància, que lo faguet metre fin ai Guèrras de Religion, que fasián raiar tant de sang despuei mai de trenta ans, en signent quatre ans puei, dins lo castèu dei ducs de Bretanha a Nantes, son edicte celèbre.
Jean Yves ROYER