Vaquí la cronica setmanièra de l’Agachaire d’aquest diménegue (dimenge) dins « La Provence », edicion deis Aups. Per informacion, aquesta cronica comencèt, l’i a mai de vint e sieis ans, lo 8 de junh de 1997. Òsca !
Cronica dau 14 d’abriu de 2024 en lenga nòsta per l’Agachaire
Pagnol e lo provençau (1)
Dijòus farà cinquanta ans que passet Marcèu Pagnol, e vau un pauc
laissar de caire lei jusieus provençaus per parlar d’aqueu qu’es ara,
e despuei de temps, una dei figuras majoras de la provençalitat.
Ben entendut, m’estacarai aicí subretot a son rapòrt ambé la lenga
nòsta.
La promiera question a se pausar ei d’abòd de sacher se Pagnol
parlava provençau. Son fiu, Frederic, o a afortit, que diguet (en
francés) « Mon paire e ieu, se parlaviam sovent en provençau, mai
que mai quand bricolejaviam ensems ». Mai siam pas forçats de o
creire, qu’es pas exactament ce que respondet eu quand venguet a
ne'n parlar.
Comencet per parlar a la television de son rapòrt ambé lo
provençau quand li fuguet demandat, en 1958, coma vai qu’aviá
revirat Virgili en vèrs francés. Reviro sa respònsa : « Quand èro
escolan au licèu, èro pron fòrt en latin. Non pas per une aptitud
especiala, mai perdequé mon grand e ma grand parlavon ren que
provençau. Dins mon vilatge, de lònga l’òm parlava provençau, e
quand l’òm saup lo provençau e lo francés, l’òm a un avantatge
gròs sus lei gents dau nòrd – coma diam – per aprendre lo latin. E
en segonda, quand ai descubert lei Bucolicas de Virgili, ai retrobat
les pastres de mei vacanças… »
Adonc, podiá dire que sabiá lo provençau. Mai es que lo parlava
vertadierament ? O saubretz dimenge que vèn.
De seguir…
Jean Yves ROYER