Vaquí doi cronicas setmanièras de l’Agachaire d’aquest diménegue (dimenge) dins “La Provence”, edicion deis Aups. Per informacion, aquesta cronica comencèt, l’i a mai de vint e doi ans, lo 18 de junh de 1997. Òsca !
Cronicas, dau 26 de genoier e dau 2 de febrier dau 2020 en lenga nòsta per l’Agachaire
Sants Tit e Timotèu
Entre lei vint-e-cinc sants e santas que celebra encuei la glèisa catolica, n’i a dos que lei festeja ensems : sant Tit e sant Timotèu, d’abòrd qu’èron totei dos discípols e companhs de sant Pau, e fuguèron de ses promiers avesques.
Tit èra un jusieu grèc convertit au crestianisme, mai que se faguet pas retalhar. Aquò fuguet un problèma gròs au començament de la nòva religion : estent que lei jusieus o èron, es que lei novèus crestians qu’èron pas jusieus se devián far circoncir, ò non ? Sant Pau trantalhet fòrça aquí dessús. Sus lo fons, disiá qu’aviá gis d’importància, « Car [en Crist] ni circoncision ni non-circoncision son quicòm. Çò qu’es, es una creacion novèla », coma escriu dins sa « Letra ai Galatas » (cito aquí la Bíblia occitana de l’abat Roqueta, la sola de completa en òc).
Mai per cadun dei dos, faguet una chausida diferenta : « per Tit, qu’aviái amb ieu, e qu’èra grèc, foguet pas necite d’aver a se far circoncir ». Pasmens toquent Timotèu, jusieu dau costat de sa maire, jutjet que lo faliá retalhar e o faguet eu.
Una autra causa importanta : lo rapòrt au vin. Dins sa Promiera letra a Timotèu, Pau li ditz qu’un avesque siegue « pas vinassier », mai un pauc pus luenh li demanda d’arrestar de beure ren que d’aiga, « mas usa d’un pauc de vin, pr’amor de ton estomac e de tas frequentas feblesas »…
*************************************************************************************************
La bèstia de la Candelosa
De pichòt lo dos de febrier (qu’èra d’abòrd per ieu lo jorn des crespèus), entendiáu ma grand ò ma maire, e pereu tot plen de mondes, citar en provèrbi una istòria de lop e de palha que deviá sortir just encuei, mai que de còps la sortiá pas, e de tot biais aquò anonciava lo temps qu’anava faire dins les quaranta jorns que venián. N’i a que disián pereu qu’èra pas un lop, mai un orse, pasmens l’istòria èra totjorn la mema, e d’annadas de temps l’i ai jamai ren comprés…
Pus tard ai poscut notar lo principi d’aqueste racònte. Se per Candelosa l’orse sortiá de son trauc, d’abòrd que pensava que podiá èsser la fin de son ibernacion, regardava lo temps que fasiá. S’èra bèu, ne’n profiechava per sortir sa palha e la faire secar. (Deviá aguer pron susat per la banhar ansin, mai bota…) Ansin, un còp seca, la tornava estalar dins sa bauma e podiá s’entornar dormir quaranta jorns de temps. E fava ben, estent que just aquela quarantena la pluèia s’arrestava plus. Au contrari, se lo temps èra marrit, tornava lèu au sieu, mai aquí lo temps se metiá puei au bèu. D’autres asseguravon que se l’orse se despachava de rintrar se lo soleu lusiá, es perdequé ansin vesiá son ombra e que n’aviá paur ! Mai orse ò lop, la conclusion èra que se lo solèu lusiá lo dos de febrier, èra marrit signe e après s’escondiá per mai d’un mes.
Jean Yves ROYER