Amics occitans, la cronica Ribon-Ribanha d’ancuei es dedicada au nòstre amic Andrieu GOYOT, sòci de l’IEO-06, despartit lo 19 de mai dau 2008. Andrieu denant de partir per lo sieu darnier viatge m’avia mandat lo principi d’una novèla “Nascuda de la nuech” e que volia rendre omenatge au tèxto “Leila” qu’avii escrich e mes en música per l’amic Mauris. Aquest tròç de tèxto lo conservèri de per ieu fins a ancuei coma un regal preciós de la nòstra amistat. Ancuei, pensi que lo temps es vengut de lo regalar en toi, de faire veire la lenga druda e poetica a l’encòp qu’utilizava lo nòstre amic borguinhon. Bòna lectura. Joan-Pèire
Asperam tanben lu vòstres escrichs per li cronicas futuri, que sigon racòntes dau passat ò dau quotidian, articles jornalistics, galejadas, poesias, cançons, scenetas de teatre, bandas dessenhadi… a l’adreça : ribonribanha@yahoo.fr
“La garderem ribon-ribanha, nòsta rebèla lenga d’Òc !”
Nascuda de la nuech
Lo vent dau levant gonflava lo marejòu deis èrsas regularas qu’orlavan de franjas d’escuma fosforescenta. Lei còdols arredonits escaladavan ò davalavan la grava au ritme lent dau flux e dau reflux que lei rotlavan. Dau sieu vai-e-vèn contunuau naissiá una rumor sorda que, dins la nuech prefonda, ressonava coma la poissanta e ampla respiracion d’un mostruós èstre viu.
S’èra assetat dins la solombrina, invisible despuei la Passejada deis Anglés. Lei cambas replegadas, ensarradas dins lei sieus braç e lei sieus mans crocadas, lo menton apielat sus lei ginolhs, Yassine plorava en silenci, lo regard perdut sus l’immensitat dau larg. Dei pouverèus ò dei lagremas varejantas que rajavan fins qu’ai jonchuras de la sieu boca, auriá pas poscut dire ce qu’èra l’umide amarum salat que si n’enfresqueiravan lei sieus labras.
Suau, nascuda de la nuech, la luna s’auborava dins lo cèu sorne, curbent la mar d’escaumassas d’argent. Creissiá, sempre mai aguda, ’mé l’ascension de l’astre, la dolor dau dròlle que leis espatlas tressautavan per bassacadas. Èra pas un d’aque-lei pegins insignificants, un caprici d’enfant deçauput. Èra una sofrença. Un crèbacòr que ren podiá ateunar. Pas manco la revòuta.
Parlava un francès requist. Mai, tant coma lei sieus gènts, emplegava la lenga d’aperailavau e sabiá que lo pichon nom de Leïla aviá aquela significacion poetica que, d’aquel instant, l’entristava de tant : nascuda de la nuech.
Eu, èra naissut en França. Èra encara qu’un pipaudon, ela, quand èra arribada d’ailavau.
Despuei l’escòla materna onte s’èran rescontrats e èran, sus lo còup, venguts inseparables, fins qu’au collègi, èran totjorn estats lei tèstas de classas. Mai, maugrat que siguèsse estat brilhant, maugrat la sieu fiertat d’omenet e lei sieus esfòrç, jamai l’avià poscuda egalar. Pasmens, puslèu que de jelosiá, èra una admiracion sensa raras qu’aviá ressentida per ela. Maugrat lei sieus originas e lo mitan que l’i vivián, li prometián en totei dos un avenidor luminós e totei dos pantaiavan de capitada.
Èra tanben vengut lo defensor de la pichona. Quant de còups aviá pas afrontat emé coratge de garçons mai vièlhs e mai fòrts qu’eu afin que la respectèsson ! Dins la sieu familha tant coma dins aquela de la sieu amiga, transigián pas sus l’edu-cacion e l’onor.
Dins lo quartier de la Riana (d’ignorants l’avián dich de l’Ariana) que lei minòts èran pas totei d’angelons, lei maires lei mostravan coma d’exemples de vertut mai, ailàs ! de drollons pron nombrós si desfisián d’elei.
Ambé leis annadas, pauc a cha pauc, l’amistat de Yassine èra venguda quauqua ren de pus fons, de pus intime, e una soleta dei sieus pensadas per ela metiá tot lo sieu èstre en esmai. Èra consenta e, un jorn qu’avián oblidat lei tradicions, luenh de la multitud, leis uelhs meravilhats, s’èran ambé puretat promés de si gardar l’un per l’autre. Despuei, viviá plus que per ela, qu’en travèrs d’ela.
Èra tot bèu just una joventat, linja encara, dau còrs armoniós e ric de promessas. Una gràcia e un mantèn de reina. Una votz corosa. Una cara de princessa dei mila e una nuechs, de l’ovala perfècta, encadrada per un peu d’un brun tant brun que ne’n pareissiá blu. Un front aut, tras que lisc, a pena fronzit, de còps que l’i a, per una expression de volontat. D’ussas d’un arc elegant. D’uelhs ametlencs, vius coma de jaiet, lusents d’intelligéncia, ombrats per de cilhas immensas. Una boca dessenhada per una fada sota un nas prim, un pauc bojarron.
Lei sieu nuechs, e mai lei sieus jorns, èran poblats de pantais qu’inspiravan lei còntes dau sieu país. Si vesiá cavaucar un meravilhós garanhon arabe dau peu blanc immaculat que la sieu coa e la sieu criniera flotejavan au ritme de la sieu corsa. Teniá a braça-còrs, assetada en travèrs de la sieu sèla, la sieu frema que la sieu beutat li encantava la vista. La menava au bèu mitan dei montilhas onte, amagats l’una còntra l’autre, s’agradavan d’escotar en silenci lo son misteriós dau tambor dei sablàs regolejavant sota la careça dau vent dau desèrt.
…
Cheikh très sage, entouré de respect, il régnait sur un domaine immense que fertilisaient les eaux précieuses d’un oued permanent. Les palmes souples des dattiers ombrageaient des oasis bourdonnantes de vie où l’on voyait les fellahs irriguer les parcelles cultivées.
Une ville importante y était née, composée de constructions imposantes élevées en briques d’argile séchée que dorait l’éclat du grand soleil.
Andrieu GOYOT
Per legir li paraulas de Leila : http://ieo06.free.fr/spip.php?article931