Amics occitans, la cronica Ribon-Ribanha d’ancuei en provençau, titrada « Librejada, primiera edicion », v’es prepauada da Magali BIZOT-DARGENT. Asperam tanben lu vòstres escrichs per li cronicas futuri, que sigon racòntes dau passat ò dau quotidian, articles jornalistics, galejadas, poesias, cançons, scenetas de teatre, bandas dessenhadi…
a l’adreça : ribonribanha@yahoo.fr
« La garderem ribon-ribanha, nòsta rebèla lenga d’Òc ! »
Librejada, primiera edicion.
Se tenguèt dimenche, lo cinc de febrier, un rescòntre bèu entre escrivans de lenga d’òc demieg dei mai braves, qu’an afrontat lei presents una temperatura quasi siberiana per se recampar a Selon de Crau, convidats qu’èran ailà per lo Felibritge. Un ambient escambiadís, de monde interessat, de comunicacions e presentacions pertinentas, una organizacion eficaça, mai pecaire lo public coma leis escrivans fuguèron pas tant nombrós qu’esperats. Verai que lei compreni, leis absents, lo matin ai mancat de me tornar empalhar quand veguèri ma veitura sepelida, lo camin dolhetament recubèrt de blanc espés, virginenc, sensa la mendre piada, pas ges d’uman, pas manco de veitura qu’aurián agut pron coratge per entamenar la nèu glaçada! Soletas de patetas de gat avián dessenhat un itinerari aleatòri de la terrassa au camin ennevat e ai jardins beluguejants, oblidant pas un escalier, que lo gat es un animau prudent e sonhós emai dins de condicions tant excepcionalas. Mai bòn, lo dever es lo dever, una promessa es una promessa, maugrat la metèo descadenada e despietadosa… li faliá anar! Es un dur mestier de còps l’escritura !
Lo regretèri pas! Una diversitat granda sus lei tauliers onte lo monde escrivaire de Provença estalava seis òbras estampadas. De pròsa, de poesia, de romans, d’assais, de novèlas, de traduccions, d’escrichs seriós, d’unei limit ermetic, de causas risolieras, de sovenirs, d’estudis, de creacions, d’apassionant, d’interessant, e de… mens! E segur lei grands ancians, lei classics vesibles perque revisitats per seis afogats. La tèsi de Silvan Chabaud sus Bellaud n’estent l’illustacion darriera, bèla, rica e pesuda. Representava solet lo Fèlis Gras, au travèrs de son òbra « La terror blanca » fins a uei inedicha, enfin estampada, la coòrta granda deis escrivans mòrts, de costuma ben mai presents dins lei librariás classicas que lei vivents.
De centenas de libres escrichs per d’autors non solament vivents mai presents, l’estilò lèst per tota signatura dins totei lei grafias possiblas entre Vidorle e Aups! Ai pres un retard considerable dins mei legiduras! Un eveniment parier me fa tastar la realitat de la creacion d’òc en provençau. Alora i pegant lei publicacions d’Occitania tota, siáu completament negada per l’escrich de legir! E pasmens siáu una legeira complida e conscienciosa! Vau, coma mon paire, me laissar subrondar un jorn per la causa estampada! Es la rançon e la pròva de la vida de la nòstra lenga, de la santat de sei creators. Ailà, ai rescontrat un pauc de tot, i comprés un autor que dins una monografia sus lo vilatge de Jonquieres, citava mon cosin, l’abbat Michel, grand afogat de lenga d’óc, mai que venguèt matèria litterària d’un autre biais, mai originau, qu’aguèt lo malastre de venir orfanèu de guèrra avans que de nàisser!
Tot aquò per de dire que n’i aviá per totei lei gosts, per totei lei fòrmas d’esperit, per totei lei sensibilitats, per totei lei borsas, a la primiera Librejada! E s’avem pas agantat la rampa de l’escrivan en signaturas e dedicaças s’apren ren qu’ai fantasiás polàrias dau sornarut rescaufament de la planeta.
Puei, per coronar e acabar lo rescòntre, un moment grand de partatge, de paratge, de joinessa, de vida e d’envam: lo concèrt de Mauresca! Un chale! E pasmens lo public en majoritat, a despart deis joves afogats venguts ren que per lo grop, aviá una tendéncia marcada per lei peus blancs pusleu que per l’acnèia juvenila! E ben an aimat en granda majoritat, que la foga es contagiosa, que la lenga es bèla, la musica es bòna, leis idèias son generosas en cò de Mauresca! E lei tecnicians mantenguèron lo sòn a un nivèu suportable per d’aurelhas gaire acostumadas ai tarabasts de la musica de uei, un grand mercé per l’atencion! Òsca! Dancèt e tressautèt en mesura la part mai bolegadissa de la sala, legeires e escrivans mesclats, reina dau felibritge compresa, de farandolas bèlas serpentegèron au mitan de la litteratura modèrna d’òc, e quauqueis uns descubriguèron la bèutat dei ritmes actuaus en mai dei rimas e deis pròsas actualas… Òsca mai!
Puei musica muda, cadun recampèt sei òbras, sei crompas, carguèt sei pèlhas successivas, tapèt tot çò que podiá tapar qu’aviam totei un loock ceba-dei-mila-pèus, e après d’adieus pasmens calorents, cadun s’es mandat defòra, a la freg, au vent aspre, a la nuech coienta ja amatada dins lo jorn morent, que gachava lei viajaires temeraris. E aquelei que son passats davant la fònt venguda estalactita gigantàs emportèron, a costat dei sovenirs calorós de la jornada, un esclat de gèu tancat dins son còr. La Reina dei Nèus trevava Provença, aqueu cinc de febrier.