RIBON-RIBANHA

Amics occitans, la cronica Ribon-Ribanha d’ancuei, titrada ” Atencion ! Dangier ! “, v’es prepauada da Magali BIZOT-DARGENT. Asperam tanben lu vòstres escrichs per li cronicas futuri, que sigon racòntes dau passat ò dau quotidian, articles jornalistics, galejadas, poesias, cançons, scenetas de teatre, bandas dessenhadi…

a l’adreça : ribonribanha@yahoo.fr

“La garderem ribon-ribanha, nòsta rebèla lenga d’Òc !”

Atencion ! Dangier !

Fa quauquei temps que vesi florir, sus lei rotas de la region, de panèus portant aquela inscripcion laconica : Atencion obriers ! Siáu d’un naturau eminament bòn enfant, caritós, liberau, ai pas portat atencion.

Puei n’ai vist de mai en mai, d’aquelei mesas en garda. Atencion, obriers ! Atencion, obriers ! Me remembrant mei cors d’autò-escòla, me siáu avisada qu’èran triangulars, aquelei panèus, bordats de roge sus un fons jaune. Pas d’error possible, son de la categoria senhalisacion de dangier ! Mon Dieu, mai que passa, son devenguts dangierós leis obriers, que i a tant de besonh d’avisar la populacion, d’en apelar a la vigilància dei ciutadans.

Se desrevelha ma curiositat, e amb’ela un malèstre leugier. Me pausi fòrça questions. De que se pòu ben passar dins lo monde dau travail, que pòsque inquietar tant qu’aquò lei poders publics ? Serián intrats dins un periòde particularament propice ai revòltas obrieras ? Lo terren seriá lèst per la granda revolucion ? Siáu perplèxa. Regardi la television. Escoti la radiò. Consulti fòrça jornaus locaus, internacionaus, catolics, politics, economics. Vesi ren que podriá faire pensar an un cambiament imminent de politica economica ò sindicala. Siáu perplèxa mai que mai.
Puei vaicí que mei desplaçaments privats m’amenan de prendre mai l’autorota, que ma pichòta a partit per seis òbras, eilabàs luench, dins l’Oest sauvatge, dins lei grandas planas d’Otra-Corbieras. Avètz ja ausit parlar d’una localitat, tenguda per de quasi pioniers, que li dison Carcassona ?

Non de segur, m’auriá estonat lo contrari. E bè, es dins aqueu país de lops e de ferum que me l’an mandada la pichòta. Vos rendètz còmpte, Carcassona ! Una vila que la civilacion i a degut èstre portada per la França ambé leis armas e que demòra un luèc de rebelion e de vergonha per l’unitat nacionala. Un endrech qu’a pas crenta d’organisar de manifestacions per una lenga mòrta e enterrada. Un endrech qu’escupisse sur nòstra bèla lenga françesa. Un endrech onte lo monde es fièr d’èstre atardat, aculturat, patoesant, e qu’an meme una escòla monte lei pichons i parlan pas francés. Vos l’asseguri, una escòla en patoes, lo voliáu pas crèire escotant la pichòta, mai es verai, l’ai ausit a la television. S’es pas malurós de veire aquò en plen sègle XXIen. N’ai vergonha per elei, sauvatges que son !

Es per aquò que ma pichòta acceptèt de tot quitar per anar evangelisar aquelei bèstias bruta, qu’es a se demandar s’an una arma ! Urosament que l’i a encara au nòstre de joves qu’an de moralitat e d’ideaus ! Enfin vòli pas dire de mau, mai es qu’es imaginable, ara de voler parlar una lenga de païsans, de manòbres, d’obriers ? Perque, vos lo disi, me siáu assabentada, leis obriers, a Marselha mema, vila civilasada onte s’entend plus ara una tala orror, fa pas mai de cinquanta ans, leis obriers parlavan encara aqueu patoes afastigós, pudent la fanga e la suzor. Lo sabètz benlèu pas, mai as Ais de Provença, ciutat aristocratica, polida, eleganta, me siáu laissat dire que dins leis annadas setanta, de boquetieras, davant lo cementeri, parlavan aquela lenga extranha e populaciera. Es verai, l’ai ausit a la television. Lo disi pas ben fòrt, mai, i a meme, ara, de monde, pas ben clar politicament, mai subretot pas ben clar de la neneta, que parlan, cantan, escrivan, fan de teatre dins aquela lenga. D’acòrdi degun lo saup, mai qunta vergonha pasmens ! Un còp de mai, que fan lei poders publics ? Per de que sirven nòstreis impòsts se podem pas manco èstre segurs e rassegurats dins nòstre país ?
Mai es que me metrián en colèra aquesteis atardats, aquelei passeistas, aquelei sauvatges ! Me van faire montar la tension, Mon Dieu, qunta epòca ! Qunte epòca opaca !

Adonc, avans que de me laissar emportar, vos parlavi de panèus e d’autorota, e vos disiáu, se me rapeli ben, que sus una autorota de peatge, donc ben frequentada, ai vist escrich en letras enòrmas, sus de panèus gigants, luminós, electronicas, clinhotejants, que s’atraversan toteis lei vias d’aquel autorota, ai vist, la fatidica inscripcion que beluguejava : Atencion obriers !

E òc ! Atencion obriers ! Avètz ben legit. Sus dos mètres de naut benlèu, e dètz de larg. Que deu èstre grand, enòrme, gigantàs lo perilh, qu’an de besonh lo governament de nos faire assaupre lo dangier tant generosament. Que deu costar, una tala publicitat ! Cu paga ? Nautrei, nòstreis impòsts, naturalament.

Mai de que se passa finala ?
Ai contunhat de m’assabentar. Ai fa faire de recercas sus Internet per l’enfant, que saup eu. Ai legit tota la bòna premsa. Ren. Ò-ò, qu’aquò m’agrada pas. Quand lei governs dison plus ren, que restan muts, es un ben marrit signe. La Republica deu èstre en grand dangier. Atencion obriers ! Onte anam ? Devèrs qunta epòca de trébols, de treboliments, de tremblaments, de terratremas economics ! Es qu’es vengut lo moment de plaçar tot mon argent en Soïssa ? Es ti temps d’enterrar mei monedas d’òr dins la cròta ? Es que me van raubar ma tèrra, mon ostau, mei belòias ? Es que me van violar ? A mon atge sariá in…nesperat, non, vòli dire in…naceptable ! Mon Dieu, tant bòn, protegís nos, sauva nos ! Santa Cucurla, ma doça patrona, me quitetz pas de l’uèlh !

Atencion obriers ! Pòu pus èstre que la debuta de la fin, se leis obriers s’en mesclan. Que va devenir lo pòple normau, lo pòple de Dieu, lo pòple de la banca, dau comerci, de la borgesía pichòta mai ben pensanta ? Sensa comptar qu’es marrit, catastrofic per leis afars, una situacion pariera. Nòstrei paurei pichòteis accions, que van devenir dins aquela panica ? Nòstrei pichòtei darrieras, lei minhonetas EDF, que venon just de veire lo jorn, ara que EDF es nòstre, enfin, e pus a tot lo monde, coma podrián aver un abaliment, una creissença armoniós, enriquessant, profichable, lei belonetas ? Podètz pas saupre lo marrit sang que me fau, per elei, per leis autrei, totei leis autrei ! Es qu’avem ja agut la trista experiéncia dau grand e de seis emprunts russes. Lei sauvatges roges son venguts au poder, an tuat son tzar, sei minhòtei filhas, e nos an raubats nòstreis accions, paurei belei bluetas, qu’èran tant polidetas, que prometián tant. Dalhadas dins la flor de sa joinessa. Mòrtas sensa ren raportar. Qunte pecat ! Qunte degalhatge ! Qunta desolacion ! Qunta vergonha !

E Suez, vos remenbre ren, Suez ! Viure encara talas orrors. Cada generacion a sa crotz. Paurei de nautrei.

Atencion obriers !

Es, que coma en uechanta nòu, veirem d’atrocitats extremes, lo president guilhotinat, lei menistres en fugida, l’Elysée cremat ? Van, aqueleis obriers descadenats, violar de bònei sòrres, assessinar de capelans refractaris, requisicionar leis ostaus, lei tèrras, l’òr. Mon Dieu, Santa Mèra, me fau preparar ! Leis obriers m’auràn pas ! Siáu patriòta, mai es un cas de fòrça majora ! Passarai avans a l’estrangier, ambé mei sòus, mei belòias, meis accions e ma vertut !

Ai telefonat a Mèstre Reinard, mon notari, per èstre segura. E bè, sabètz, aqueu malaprès, m’a ris au nas ! S’es trufat de ieu ! Deu èstre de son costat, a la populàcia. Pasmens, un notari, s’es pas malurós ! Un maufatan, un traite, un revolucionari, òc ! M’a respòndut, aqueu jove morvelós, malpròpre qu’es, que n’i aviá d’en pertot de panèus coma disiáu, dins tot lo país, e meme a l’estrangier ! Vos rendètz còmpte, se meme en Soïssa, la revolution es a mand d’arribar ! Que pòdi faire ! Que me sobra !…

Macao, bessai, ò Òn-kòng, qu’an lo respèct de l’argent, ailabàs. Mai es plen de jaunes, de segur que sabon pas manco parlar francés. Monegue… benlèu .

Siáu bèstia, Monegue ! De segur que l’i a un espèr dei grands dau costat dau Monegue ! L’ai vist a la television, l’an fach Prince, lo Prince ! Enfin avètz comprès, lo pichòt Prince, qu’es finalament pas tant pichòt qu’aquò, es devengut Prince a la plaça de l’autre Prince, lo vièlh, qu’èra pas tant vièlh qu’aquò, qu’eriam d’au meme temps, son paire donc, lo veuse de l’actriça, lo mòrt. Avètz vist, es simple ! E au Monegue, es segur li a ges d’obrier, ges de ciutat HLM, ges d’immigrat, ges de dangier. Lo sabi, l’an dich a la television. Que de monde bèu e de bancas. Li vau. Es decidit.

Atencion obriers ! Aurem tot vist. Mancava plus qu’aquò. Paura França, siás ben malauta, ben bas, ben bas, vos juri. Atencion obriers ! E ben m’en vau, ieu, leis auràn pas mei sòus, meis ostaus, mei belòias, meis accions ! Me violaràn pas nimai, que siáu pas bòna sòrre ieu. Adieu, ingrata Patria. Me vau metre a la sosta, dins una monarquía, onte lei notaris son pas dau costat dei pudís-la-suzor e de la revolucion. E dau temps que li siam, tè, pagarai plus ges d’impòsts ! Bòn afaire ! Auretz ren, Francés, indignes que siatz ! Adieu ! Siáu sauvada, mercès a Dieu, au Prince e a Santa Cucurla, ma bòna patrona ! Adieu !