Amics occitans, la cronica Ribon-Ribanha d’ancuei, titrada « Renat e li sieu vacas. » v’es prepauada da Joan-Pèire BAQUIE, president de l’IEO-06.
Asperam tanben lu vòstres escrichs per li cronicas futuri, que sigon racòntes dau passat ò dau quotidian, articles jornalistics, galejadas, poesias, cançons, scenetas de teatre, bandas dessenhadi…
a l’adreça : ribonribanha@yahoo.fr
« La garderem ribon-ribanha, nòsta rebèla lenga d’Òc ! »
Renat e li sieu vacas.
Ancuei 22 d’aost, rescontrèri Renat, un estatjant de Sent Píer.
Renat, lo conoissi despí mai de sessanta ans. Da pichon anavi crompar lo lach en cò de la sieu maire que governava tres a quatre vacas en l’estable.
Renat a fach carriera a l’espitau de Caralh (Caraglio) en lu servicis tecnics. Despí quauqui annadas ten doi vacas, per « li tenir companhia d’invern » coma lo m’afortissèt. Es ver qu’au vilatge, passat la sason d’estiu, lo pauc de personas que l’i demòran a l’annada, s’entanan ben au caud en li sieu maions.
– Es que mi faries lo plasir de mi mostrar li tieu vacas ?
– « Ven mac que la vacha ilh ven de velar, a una ora dal matin » mi respondèt en lo sieu parlar aupin dei valadas d’Itàlia.
Li sieu vacas son de raça pimontea, blanqui coma la majoritat dei vacas de la region. Renat es fier de mi far veire lo vedèu dau pelatge brun-rosat a la naissença. L’a desseparat de la maire e li dona lo lach au biberon.
– Al a ja begut un litre d’lach ‘sto matin. Al pupa ja ben !
Lo premier lach de la maire es ric en colostrum, es de color jaune, coma lo posquèri constatar. Aquò fa tanben lo regal dei doi cans e dei doi cats de l’ostalada que m’aprofitan tanben.
– La familha, i volarián que quitèsso de gardar i vache, que l’ei tròp d’impenh.
Renat es lo darnier a tenir de vacas au país. Degun après d’eu ne’n governerà pas plus dins li familhas de Sent Píer. E pura siam au País dau Chastelmanh, aquest fromai de grana reputacion que madura en li cròtas dei vilatges de Chastelmanh (Castelmagno), Pradievi (Pradleves), Lo Borgat (Monterosso) que Sent Píer ne’n fa partida. Li empresas familiali deuguèron laissar plaça en aqueli mai gròssi dont tot es carculat, tot es racionalizat, per far front a la concurença. (Per la pichina istòria, una partida dau fen per passar l’invern, ven de la Crau. Lo solet fen a possedre una A.O.C en França)
Renat, lo senti urós emb’ai sieu doi vacas. Per eu es una maniera de viure mas finda d’ocupar lo temps e l’espaci, de conservar un païsatge milenari, de prats, que sensa aquò si cuerberion de fraisses.
Après d’un monde ne’n ven au autre, diía mon paigran : Parsé. Per ieu es pas una sentença negativa. Es solament l’adaptacion dei gents a un monde en evolucion perpetuala.
Segur veirai pas plus lo diménegue de matin lu païsans anar vendre lo vedèu au mercat de Caralh. Mas aquest imatge dau passat ven remplaçat per aqueu dau vedèu de Renat.
Mercí ò puslèu gràcia Renat de m’aver permés d’intrar un pauc mai en la tieu vida, en la tieu intimitat.
La feniera de Renat
Joan-Pèire BAQUIÉ lo 22 d’aost dau 2014