Amics occitans, la cronica Ribon-Ribanha d’ancuei, titrada « A L’ENTORN DE QUAUQUEIS INTERJECCIONS « , v’es prepauada da Jaume PIETRI, sòci de l’IEO-06,
Asperam tanben lu vòstres escrichs per li cronicas futuri, que sigon racòntes dau passat ò dau quotidian, articles jornalistics, galejadas, poesias, cançons, scenetas de teatre, bandas dessenhadi…
a l’adreça : ribonribanha@yahoo.fr
« La garderem ribon-ribanha, nòsta rebèla lenga d’Òc !
A L’ENTORN DE QUAUQUEIS INTERJECCIONS
(Partida I).
L’escrivan marselhés Glaudi BARSOTTI acaba son roman sus la guèrra d’Argeria titolat « La tèrra deis autres » (Ed. Vent terral, 1979) per la frasa seguenta: » Es badiera la pòrta: « Tè es eu… » Son aquí la seccion especiala. Puta de puta ! Zo, cau mostrar qu’es pas per de regardèlas qu’avèm luchat, e que siam ren qu’a l’acomençança de la batèsta, qué ! Me butan defòra. Adieu ».
La frasa tèn ansin tres interjeccions: tè, zo e qué. Vos prepausam de charrar sus d’aqueu tèma.
–A– ZOU ! Si simple et tellement Sud ! (1).
Es ben sachut d’en totei que « zou ! » es lo malhum de transpòrt en comun de la Region Provença Aups Còsta d’Azur despuei 2018. Acampa lei trins exprès regionaus (TER), lei « Camins de fèrre de Provença » e divèrsei linhas de carri. Mai d’onte sòrte aqueu mòt pron familiar subretot dins lo sud de França ?
En provençau, niçard, lengadocian (2) etc, ZO ! (ò ZÒU !) es una interjeccion d’encoratjament que convida a un cambiament sobde (3): Anem ! En avans ! Execucion ! Anatz ! Coratge ! ò Issa ! (Per lo niçard). Es l’equivalent de l’italian Su ! Andiamo !, dau còrse Aiò ! ò encara dau francés Hop !.
Mai zo ! pòu aver pereu lo sens de « Fòra de ma vista ! » (fr. Ouste!).
Au finau e en brèu es una convidacion a si bolegar, a si despachar ò a quitar lei luecs. S’emplega l’expression « zo mai ! » per dire « un còp de mai », « l’i siam mai ! » (Sospresa).
Es de notar que, totjorn dins lo domèni dei transpòrts, bòrd que fau totjorn anar mai lèu, la Companhiá Air France creèt en 2013 una filiala sonada « Hop !« . Es una respòsta a la concurréncia dei Companhiás a bas còsts.
Partent de 2012 fuguèt difusida una seria televisada d’animacion francesa per la ninèia batejada « ZOU ». Es inspirada dei libres de Miquèu GAY. Sota fòrma d’antropomorfisme, mete en scena un pichon zèbre de cinc ans (Es ZOU) que viu au mitan de sa familha e de seis amics.
Tot aquò dich, si podem pausar la question de l’etimologia de « ZO ». Aquí ne’n restarem a l’ipotèsi de Frederic MISTRAL prepausada dins « Lou tresor dóu Félibrige ». « ZO » vendriá doncas dau latin « sus« , « susum » varianta de « sursum » que vòlon dire « de dessota devèrs lo naut, en aut » (si levar) çò qu’auriá dat l’advèrbi francés « SUS« .
Emplegat coma interjeccion « SUS » a lei sens d’exortar, d’empurar (4), d’encoratjar. Per exemple au moment d’una ataca si dirà « Sus à l’ennemi !« . E en italian l’expression « Su, sbrigatevi ! » vòu dire « Anatz, despachatz-vos ! ».
Per finir aquesta premiera partida en cançon e se l’opereta marselhesa vos agrada, basta de picar sus You Tube « Zou ! un peu d’aïoli » per ALIBERT.
(De seguir).
Jaume PIETRI.
Nòtas:
(1) Es l’eslogan oficiau.
(2) « Lou tresor dóu Felibrige » nòta lei variantas lengadocianas zoun, zoup e daufinesa, zous.
(3) Brusc.
(4) Excitar
*********************************************************************************