Vaquí la cronica setmanièra de l’Agachaire d’aquest dissabta dins « La Provence », edicion deis Aups.
Per informacion, aquesta cronica comencèt, li a mai de dotze ans, lo 8 de junh de 1997. Òsca !
Chronique pour ce samedi 9 janvier 2010 en lenga nòsta.
Santa Alitz
Per l’Agachaire
Adalax, Adalaïs, Adelaïda, Asalaïs, Alaïs, Alícia, Alís, Alitz… La santa dau jorn (ò puslèu lei santas, que mai que d’una an portat aqueu nom) a en lenga nòsta un molon de formas, conoissudas despuei l’Edat Mejana e encara emplegadas encuei. Tornada de mòda dins les annadas 1980, sa popularitat a plus arrestat de crèisser au sègle XXI, subretot qu’en francés la forma « Alix » ei venguda pereu masculina…
Es un pichòt nom d’origina germanica, que vendriá de « adal » (nòble) e de « haid » (landa, brugi) ; autrament dich una Adalaïda seriá una nòbla de la landa.
Lo trobèm tre lo sègle IX dins la familha dei rèis de Borgonha e de Provença, puei au sègle X dins aquela de sei felens, còmtes e marqués de Provença. Totei lei fremas ansin nomadas èron des pus nòblas, e podèm ben imaginar que gardavon la memòria bartassiera d’una landa ont avián ses originas…
Ara, es qu’aquò èra encar comprés au temps de la comtessa Adalax, qu’inauguret en 1110 lo títol comtau de Forcauquier ? Degun o sauprà jamai. Mai avèm gardat la carta, de uech ans pus vièlha onte, just apelada « contessa Adalax », reçaup l’omenatge de la vicomtessa d’Avinhon. Mesclum de latin e d’occitan, es pasmens lo promier en Provença onte la lenga d’òc ei majoritària.