Vaquí la cronica setmanièra de l’Agachaire d’aquest diménegue (dimenge) dins “La Provence”, edicion deis Aups. Per informacion, aquesta cronica comencèt, l’i a mai de dètz-e-vuech ans, lo 8 de junh de 1997. Òsca !
Cronicas, dau 24 de genier de 2016 en lenga nòsta per l’Agachaire
Sant Francés de Salas
Lo sant màger dau jorn èra un nòble savoiard naissut en 1567. Nòble que nòble, emai de la noblesa pus nauta de la region, abalit coma se deu per una noiriça, puei per sei gents dins son castèu, empacha pas qu’ei soncament au collègi, onte puei lo mandèron, que comencet d’aprendre lo francés…
Jusqu’ailà, parlava pas que la lenga de son païs, qu’autre temps sonaviam lo francò-provençau, e qu’es ara, despuei les annadas 70 dau sègle passat, puslèu de mòda de li dire d’arpitan. Un derivat dau mot « alp », qu’ailà voliá dire montanhòu, ò pastre (un pauc coma aicí nòste « gavòt »). Lo mot es estat chausit sus lo modèle d’occitan (e dau còp parlon pereu d’Arpitania), per empachar la confusion ambé lo tèrme de francò-provençau, pas gaire clar, e que fava puslèu pensar a una mescladissa un pauc bastarda de francés e de provençau, ce qu’ei jamai estat. Ben entendut es pas ce que l’istòria a retengut d’aqueu sant òme, mai comprendretz qu’aquel aspècte de sa vida parlèsse a l’Agachaire…
D’autant que, mandat puei a París per acabar ses estudis, aquela dobla apartenéncia fuguet lèu per eu un problèma vertadier, d’abòrd qu’a l’epòca França e Savòia èron de païs diferents, e puslèu enemics… Es qu’aquò aguet una influéncia sus la forma pron especiala de sa vida ? Es una question que, bensai, vaudriá lo còp d’èsser pausada…