Li vocalas
Lo niçard conoisse 6 vocalas.
1 – a :
Regla generala : la vocala « a » si prononça [a]
Exemples : cambra (chambre), cadiera (chaise), finiràs (tu finiras), omenàs ( homme grand)…
Cas particulars :
– En finala atòna per de formas verbali dei verbos dau premier grop si prononça [u] (coma lo « ou » francés)
Exemples : parlan [‘paRlũ] (ils parlent), cantavan [kã’tavũ] (ils chantaient)
– quora s’escriu embé l’accent agut « á » si prononça coma lo « è » francés [E]
Exemples : siáu [‘sjEw] (je suis), siás [‘sjEs] (tu es)
2 – e :
Es jamai mut coma en francés.
– e, é sont realisats en [e]
Exemples : devi (je dois), frema (femme), sénher (seigneur, monsieur)
– è es realisat [E]
Exemples : tèrra (terre), fèsta (fête), cantèt (il chanta)
3 – i :
Embé ò sensa signe diacritic si prononça [i] coma en francés
Exemples : esquina (dos, échine), aquí (ici) Loïsa (Louise)
4 – ò :
– Si prononça coma lo « o » dubert francés.
Exemples : aquò (cela), òme (homme), ròda (roue), ròsa (rose), òli (huile)
Mas lo « ò » pòu diftongar en [wa]
– En de mòts usuals coma :
Exemples : fòl [‘fwal] (fou), pòrt [‘pwaRt] (port), pòrc [‘pwark] (porc, cochon), còr [‘kwar] (coeur)
– En de verbos dont li a l’alternança o [u] / ò [wa]
Exemples : lo verbo « portar » (porter)au present de l’indicatiu : pòrti [‘pwaRti], pòrtes [‘pwaRtEs], pòrta [‘pwaRta], portam [puR’tã], portatz [puR’tas], pòrtan [‘pwaRtũ],
5 – o :
Es lo « ou » [u] francés realisat en « o » e « ó »
Exemples : lo lop (le loup), flor (fleur), amorós (amoureux) conóisser [ku’nujse] (connaître)
6 – u :
Realisat en « u » [y] coma en francés pòu s’escriure finda embé un signe diacritic « ú » « ü » :
Exemples : Luna (Lune), tu (toi), pertús (trou), ataüt (cercueil)