Amics niçards e d’Occitània tota,
Siam urós ancuei de vi prepauar torna un article de l’inenarrable Enric TORNIER, professor d’istòria bèstia a l’universitat de Venanson, jornalista de « La Ratapinhata » en li annadas 30 e, accessoriament, pintre-tapissier.
Per vi situar l’ambient dau racònte, vi cau saupre d’en premier que, dau 1933 au 1935 e dau 1945 au 1948, si debanava a Niça un gran premi automobila tra li Ponchetas e lo Negresco emb’una bloca a l’entorn dau jardin Albert 1er, percors d’1,2 qms en tot.
Per autre, la plaça qu’an causit lu nòstres coratjós jornalistas per observar la corsa s’atròva sus la copòla maja dau palais de la « Jetée-Promenade », es-a-dire a mai de 35 metres d’autessa e, pus precisament, son assetats sus lu dents de la forca de l’estàtua de sirena au som.
Vequí, vi laissam descurbir la fachenda en v’augurant un bòn divertiment.
Autres articles d’Enric Tornier publicats sus lo siti :
– La Presa de Falicon per lu japonés
– Lo Verp solitari
– La Granda batalha navala dau Palhon
– L’Assedi de Toreta en 1436
[bleu]
Lo Gran Prèmi automobila de Niça
[/bleu]
Gràcias ai nòstres doi reporters-ficanás, Palhi e Tornier, lu lectors de la Ratapinhata auràn lo plesir de legir una novèla estaísa, vist la vitessa d’escritura de Tornier que n’a mandat un belin au grama e la celeritat de Palhi que travalha totjorn sus d’una grana escala vist qu’es afichur. Una setmana e tretze jorns avant lo 18 d’aost, jorn de la corsa, avèm establit mé Palhi un plan de batalha per un reportatge sensacionau. Avii amolat lo mieu estilò e Palhi s’èra fach prestar lu canechales de l’Amiral dau Valon Escur. L’amic Palhi s’en pantaiava la nuech e lu vesins si planhion que chanjava de vitessa en ronflant.
Lo 18 d’aost, emb’un bèu sorire, si siam presentats a l’entrada per aver accès a la tribuna d’onor. Palhi avia la sieu carta de pressa de la Ratapinhata e ieu, que l’avii perduda, m’èri mes la medalha dau Saucisson Mireille e lo braçard de la comunion per far veire qu’èri en servici comandat. N’an fach córrer coma de bruts, mé de poncha pens au… tap. Sensa si descoratjar, siam passats sota lo Palhon cubert, fins a la mar, embé de moletièras de tòla per si gardar dei mordanhas dei garris. Sortits d’aquí sota siam anats s’assetar sobre la forca que ten en man la sirena de la grana copòla de la Jetée Promenade. Mas coma aquesta forca n’a que tres dents e que lo mieu amic s’en es pilhat doi per eu solet, èri gaire a l’aise per escriure. Finda m’a escapat lo mieu estilò e ai mancat de mi fotre en mar, quora ai audit la petarada dau depart donat m’un sambluc garnit de podra per li címias. Pi siáu calat per anar recercar lo mieu estilò en la mar, perqué li teni totplen vist que l’ai trovat en una pochette-surprise. E quora l’ai repescat la corsa èra finida. Ai finda retrovat lo mieu amic content coma un marchand de sòca que l’auria tota venduda e lo tafanari ròse dau plasir d’aver augut li tres dents de la forca per èstre assetat tot lo temps de la corsa.
Maugrat que n’augui ren vist, vau escriure mé l’aiga de la mar dau mieu estilò cen que m’a contat lo mieu amic Palhi. Pilhi la pluma e li laissi la paraula…
« A pena lo depart siguèt donat, lo promier pilha la tèsta e toi aquelu de darrier faían un mesclum terrible perqué, fòra lo promier, toi avián d’automobilas davant d’elu que lu genavan. E vira que ti vira e passe-mi davant que ieu m’en vau darrier, ne’n capissii un còrno. Ai remarcat que degun tenia la drecha, que non metion la man quora viravan e que lu comissaris s’en bation li parpèlas. Li èra li autòs rogi que filavan coma se auguèsson lo fuec au cuòu, li blu passavan au roge, en tant qu’en li tribunas, un gran brun farfolhava lo demarrur d’una bèla blonda qu’èra assetada a costat d’eu. Lo promier èra passat segond e pi ai vist un corrur que s’es fach chanjar li quatre ròdas, verificar lo fren de la ròda de secors. Un autre s’es fach metre de lana en lu coissinets dau motur e de bogias a tres traucs ; s’es fach remplir lo reservoir, pi, vist que mancava d’aiga s’es solatjat en lo radiator. Enfin, a dich que n’avia una forra e s’en es anat. En li tribunas, un òme ben mes s’es pilhat una sòca per aver pauvat la sieu man sus l’avertissur d’una norriça. Pi lo segond es mai passat promier en tant que lo troisième passava segond. Fa que lo segond sabia plus dont si ficar. E se lo promier qu’èra vengut quatrième es mai devengut promier es perqué a la fin es lo promier qu’a ganhat e qu’a pilhat lo mai de sòus. Siguèt una bèla, bèla corsa e mi siáu esgarrat li braias sus lu dents de la forca ».
NB : Arribi pas a acapir perqué lu corrurs ganhan totplen de pitos en auguent lo cuòu assetat sus de coissins d’una bèla autò e que ieu que m’arranqui li esclapas sus lu dents d’una forca, siáu mau pagat e mi levan encara lu sòus dei assuranças sociali, sus la paga !
Pensi èstre estat fedel a Palhi. Se n’avètz da besonh, fau de reportatges en toi lu genres, sus mar, sus tèrra, en l’ària e dintre toi lu cafés.
[bleu]Enric TORNIER[/bleu]
Per legir la revirada de l’article : Le Grand Prix automobile de Nice