Vaquí la cronica setmanièra de l’Agachaire d’aquest diménegue (dimenge) dins “La Provence”, edicion deis Aups. Per informacion, aquesta cronica comencèt, l’i a mai de vint e doi ans, lo 18 de junh de 1997. Òsca !
Sant Maurici
Maurici ei lo nom dau sant que marca encuei mon cartabèu. De còps que i a, l’òm precisa qu’ei sant Maurici d’Agauna, un endrech dau Valés, onte fuguet martirisat au començament dau sègle IV. Son istòria es estada contada promier dins una vida de sant Victor de Marselha, rescapat dau chaple onte periguet Maurici, puei per un autre Provençau, sant Euquèri, lo paire de santa Túllia.
Maurici èra un sordat egipcian, de la Legion tebana. Du temps de la persecucion còntra les crestians, engimbranda per l’emperaire Dioclecian, les avián far venir dins lei Gàllias per ajudar a’n aquò. Mai coma refusavon, Maximian (l’adjonch de Dioclecian) s’encanhet, e de dètz ne’n faguet escotelar un per l’exemple. Mai aqueles que restavon ne’n vouguèron pas mai faire. Encar pus encanhat, lo Maximian tornet començar l’operacion, e de dètz l’un i passet mai. Aquí, lo comandant de la legion, que li disián Maurici, li donet coratge que demorèsson fidèus a sa fe crestiana. Maximian ordonet adonc de totei les tuar. Eles pausèron ses armas, e presentèron son còu a sei borrèus, que lei descapitèron.
Aquelei martiris venguèron lèu celèbres e Maurici, probablament per un juec de mots sus son nom, fuguet lo pus sovent representat coma un Mauro, puslèu negre, e sa tèsta venguet l’emblèma de mantunes armariás e drapèus, coma aqueu de Corsega.
*************************************************************************************************
Sant Gèli
Vos ai agut parlat (fai just dètz-e-sèt ans d’aquò…) de la legenda de sant Gèli, de son arribada en Provença – censament au sègle VII – de la cèrvia qu’aicí lo noirissiá (coma arribet puei a sant Amador), e de la fondacion de son abadiá. Encuei, jorn de sa fèsta, vos contarai un dei nombrós miracles que faguet de son vivent.
Un jorn, lo celèbre Carle que li disián Martèu, lo venguet trobar per recebre l’absolucion d’un pecatàs qu’aviá crenta de lo dire a cu que siegue, emai a nòste sant. Ò per reprendre la formulacion de la « Legenda daurada » occitana, « lo preguet caramen que pregues Dieu per luy, quar hun pecat lach avia en se, que non ausava dire a nulh home ni a luy. » L’òm ditz que se trachava d’incèste, sensa mai de precision… Lo tèxte continua puei : « Et endevenc se hun dia, que sanh Geli cantava sa messa, que una carta tombet daval cel sus l’autar, en que era scrich que al rey era perdonat aquel pecat e·ls autres per las pregarias de sanh Geli, se empero lo rey se gardava d’aqui avan de far aquel pecat. »
La version francesa de la Legenda explica qu’es un àngel qu’èra vengut pausar aquela fuelha sus l’autar, mai que dessús la man de Dieu aviá apondut que, desenant, tot pecador qu’invocariá sant Gèli seriá perdonat tot d’un temps, pron que jamai non retombèsse dins lo pecat que veniá de confessar.
Jean Yves ROYER