Vaquí la cronica setmanièra de l’Agachaire d’aquest diménegue (dimenge) dins “La Provence”, edicion deis Aups. Per informacion, aquesta cronica comencèt, l’i a mai de vint e tres ans, lo 18 de junh de 1997. Òsca !
Cronica, dau 21 de junh dau 2020 en lenga nòsta per l’Agachaire
Ceba !
Nos vaquí au 3 de Messidòr dau calendier revolucionari, jorn consacrat a la ceba. Parlarai pas aicí de son utilisacion culinària, de tant que sa plaça l’i ei dei grandas, segon l’expression nòsta : « La ceba es cosiniera. » Citarai puslèu d’unei dires onte lo mot es utilisat, que podriam dire pereu « La ceba ei lengatgiera »…
De quauqu’un de frejolós, que d’ivèrn se tapa en multipliquent lei vèstits, coma Pistachier dins la Pastorala, òm lo dirà « Vestit coma una ceba ». D’alhors ai totjorn entendut dire qu’a la fin de l’estiu, se lei cebas avián gaire de pèus, es que l’ivèrn seriá pas tròp freg ; e lo contrari se n’avián fòrça.
Quand demandetz quauqua ren a quauqu’un e que respònde a costat, ò fai una respònsa qu’en francés li dirián de Normand : « Li parletz de cebas, vos respònde d’alhet ». Ò lo contrari, ben entendut…
Mai l’expression la mai emplegada, es aquela que disiam de pichòt dins tot plen de juecs onte demandaviam d’arrestar : cridaviam aquò que pensaviam francés : « Sèbe !… » Ai comprés puei qu’èra d’occitan, e m’imaginavo que cridar aquò èra parlar de ceba. Despuei ai legit que faliá escriure seba (ò « sebo » a la felibre), que segon Mistral veniá de l’arabe « saba » (pron) ò « seibou » (laissa). Verificacion facha, vòu dire de’n promier qu’avètz plus fam, e au sens figurat que n’avètz pron.
Jean Yves ROYER
