A la demanda de quauqui personas presenti a Montsegur, presentam ancuei lo discors dau president de l’ieo-06, liejut lo 27 d’octòbre dau 2008.
Per legir L’IEO-06 a Montsegur premiera partida : http://ieo06.free.fr/spip.php?article1332
Per legir L’IEO-06 a Montsegur segonda partida : http://ieo06.free.fr/spip.php?article1333
Montsegur lo 27 d’octòbre dau 2008
Amis/Amics chaminaires,
Cars amics, car sòcis,
Avèm fach lo desplaçament despí Niça e Grassa per saludar e sostenir lu nòstres amics dei Valadas que despí lo 30 d’avost caminan per faire marcar la lenga d’òc au patrimòni immateriau de l’Umanitat. 70 jorns de caminada per sensibilizar lo monde dau país d’òc e lu medias, qu’an una lenga, la lenga occitana, qu’es un tresor que nos ven de mil ans en arrier. Si devem toi tant que li siam de l’aparar. Per aquò faire, la devem parlar sensa vergonha au quotidian. Mas aquò basta pas devem luchar per la faire admetre en lu medias, a la radiò, a la television, dins l’ensenhament, li donar una visibilitat dins la vida dau cada jorn.
Lo 21 de julhet d’aquest an, lo Congrès acampat a Versalha, a mes dins l’article 75-1 de la constitucion que « Li lengas regionali apartenon au patrimòni de França.” Es un progrès, en lo sens qu’es lo premier pas per la reconoissença de la nòstra lenga e dei lengas de França. Mas aquò basta pas. Devem aver una lei quadre per li nòstri lengas, senon serà una gruèia vuèia e ren de positiu l’ajuderà a si sauvar.
En aquesto moment pensi a Manuel un òme de 72 ans que viu dins l’Estat de Tabasco au Mexic. Au mes de julhet a decidit de durbir una classa au sieu, per ensenhar la sieu lenga « el zoque ayapaneco » ai joves que la sabon pas. Es la darniera persona a la saupre parlar e a pilhat consciença que la sieu mòrt serà tanben aquela de la sieu lenga e de la sieu cultura. Ieu sabii pas ren d’aquesta lenga un mes fa, pas manco lo sieu nom. Mas se aquela lenga desapareisse serà un pauc de la diversitat dau monde que s’enanerà tanben. La riquessa dau monde nos ven dai diferenças. Li lengas ne’n fan partida. Darrier cada lenga es una vision dau monde que s’esconde. Per un Inuït li son mai de 20 paraulas per dire lo color blanc de la nèu, per un Breton la mar es verda e non pas blu (blava).
Si devem de luchar contra la logica d’uniformizacion, la nocion d’utilitat d’una lenga. Mai d’un còup avèm audit dire de que sierve de parlar occitan que podem parlar francés. A Manuel li an dich parier e aüra s’atròva solet a parlar la sieu lenga. Darier cada lenga li es una cultura. Ientrar dins una lenga es ientrar en una cultura e en tot cen qu’aduse.
Chars amis, vòsta chaminada a fach pilhar consciença a mai d’un que sèm a un moment important per nòsta lenga d’òc. Que la podem sauvar. N’avètz dubèrt la draia, n’avètz fach veire lo chamin que dei vòsti valadas fins a la val d’Aran, mena a mai de dignitat per la lenga d’òc. Vos volem rengraciar per aquò.
Esperem tuchi aquí que vòsta chamada, vòste bram sarà sentut (ausit/audit) e que doman la lenga d’òc sarà marcada au patrimòni immaterial de l’umanitat per un monde mai ric, perque divèrs.
Joan-Pèire BAQUIÉ
